Trang Chính
Đăng ký
Đăng Nhập
Latest images
Tìm kiếm
Can Tho University
Email student
Đăng kí môn học
Hướng dẫn cách lắp ráp 1 bộ máy vi tính 
Về tổng thể, một bộ PC bao gồm 2 phần chính là màn hình và bộ xử
lý trung tâm CPU. Màn hình là nơi hiển thị kết quả xử lý và quá trình thao tác
với máy tính. Còn bộ xử lý trung tâm nằm trong một hộp kim loại (gọi là case),
bao gồm nhiều vi mạch điện tử, ổ lưu trữ, quạt gió... bên trong và các cổng
giao tiếp (để cắm các đầu dây, ổ nhớ rời...) ở bên ngoài.
Phần màn hình
- Màn hình: Hiện có 2 loại CRT và LCD với kích thước từ 14 inch trở lên. Màn
CRT loại cong có hại cho mắt vì các tia cathode phóng trực tiếp về phía trước;
màn CRT phẳng và LCD hạn chế tác hại hơn do các tia này bị phân tán. Nếu chỉ có
CRT cong, người dùng có thể mua thêm tấm kính chắn với giá chỉ 2-3 chục nghìn.
- Chuột: Đây là thiết bị ngoại vi dùng để thao tác trên màn hình máy tính. Hiện
có các loại chuột bi, chuột quang, chuột không dây có gắn Bluetooth với giá dao
động từ vài chục nghìn đến hơn một triệu đồng.
- Bàn phím: Đây cũng là thiết bị ngoại vi dùng để nhập dữ liệu. Bàn phím có
nhiều loại, từ loại thường giá chưa đến một trăm nghìn tới bàn phím không dây
hoặc loại có thiết kế đặc biệt giá hơn một triệu đồng.
Phần case
- Bộ vi xử lý: là trung tâm tính toán, xử lý dữ liệu của máy tính với hàng
triệu phép tính/giây. Gần đây, nhiều người nhắc đến sức mạnh của vi xử lý lõi
kép với 2 nhân trên một chip, giúp tốc độ tính toán nhanh hơn và do đó, giá cả
cũng đắt hơn.
- Bo mạch chủ (mainboard): là nơi để gắn các thiết bị như chip, card đồ họa,
card âm thanh, ổ cứng... Nó đóng vai trò là một "trung tâm điều
phối", giúp cho mọi thiết bị máy tính hoạt động nhịp nhàng và ổn định. Giá
cả của bo mạch chủ tùy biến theo số thiết bị đã được tích hợp sẵn (trong các
báo giá có từ "on-board").
- Ổ cứng: là nơi lưu trữ dữ liệu. Dung lượng ổ cứng càng lớn thì càng lưu được
nhiều dữ liệu và giúp cho máy chạy êm khi có nhiều không gian trống.
- RAM: bộ nhớ trong tạm thời là nơi lưu mọi hoạt động của các chương trình chạy
trên máy tính. Khi RAM càng lớn, các chương trình vận hành trơn tru và nhanh
hơn.
- Card đồ họa: là thiết bị xử lý hình ảnh, video. Khi card đồ họa mạnh, hình
ảnh hiển thị trên máy tính sẽ sắc nét và có nhiều hiệu ứng thật hơn. Những
người chơi game "nặng" và hay làm việc với đồ họa sẽ yêu cầu cầu cao
đối với thiết bị này. Chú ý một số mainboard đã tích hợp sẵn card đồ họa.
- Card âm thanh: là thiết bị xử lý âm thanh, giúp cho người dùng nghe được
tiếng trên máy tính. Một số mainboard cũng tích hợp sẵn card này.
- Card mạng: là thiết bị hỗ trợ nối mạng Internet hay mạng nội bộ. Có loại card
mạng tích hợp sẵn trên bo mạch chủ, có loại card mạng rời phải mua riêng.
- Ổ đa phương tiện: các loại ổ CD trước đây hiện đang bị DVD "qua
mặt" vì chúng có khả năng đọc cả CD lẫn DVD. Ngoài ra, nếu có nhu cầu,
người dùng có thể mua loại ổ DVD đọc-ghi DVD hay đọc DVD, ghi được CD.
- Ổ mềm: loại ổ lưu trữ này hiện đang "mất giá" vì bản thân đĩa mềm
lưu dữ liệu không nhiều và hay hỏng. Nếu có USB gắn ngoài, bạn không cần đến
loại ổ này.
- Quạt gió: là thiết bị nhỏ nhưng rất cần thiết để làm mát những bộ phận tạo
nhiệt trong quá trình hoạt động. Trục trặc ở quạt gió dễ làm thiết bị nóng quá
mức và hỏng hẳn. Nhiều hãng để chỗ gắn quạt gió ở khắp mọi nơi như chip, nguồn,
ổ cứng... Tuy nhiên, một quạt đường kính 120 mm ở case rộng rãi cũng có thể đảm
bảo an toàn cho máy tính. Xem thêm bài này.
- Nguồn điện: là nơi chuyển điện từ ngoài vào trong máy. Nguồn điện là thiết bị
quan trọng trong việc giữ cho điện áp ổn định, giúp các thiết bị trong case
được an toàn khi có sự cố. Nguồn điện có công suất lớn phù hợp với những máy
gắn nhiều thiết bị tiêu tốn điện năng như quạt làm mát bằng nước, ổ cứng có tốc
độ quay cao, ổ DVD nhiều chức năng...
Bạn cũng có thể mua thêm loa ngoài, webcam, ổ USB, ổ cứng ngoài... để phục vụ
nhu cầu giải trí và làm việc của mình. Chú ý khi tự chọn mua linh kiện lắp ráp,
người dùng cần xem chúng có tương thích với nhau hay không. Bạn có thể tìm
thông tin trên mạng về những dòng sản phẩm này để quyết định chính xác.
Chuẩn bị lắp ráp
- Dụng cụ cần dùng là một tô-vít 4 cạnh.
- Nơi để máy tính cần khô và thoáng, ít bụi bẩn. Bề mặt để máy tính cần phẳng
và vững chắc.
Lắp máy tính (2): Gắn linh kiện trên bo mạch chủ
Bo mạch (mainboard) là trung tâm kết nối và điều phối mọi hoạt động của các
thiết bị trong máy tính. Lắp ráp linh kiện vào bảng mạch này cần sự cẩn thận và
một số mẹo nhỏ.
Chú ý trước khi lắp
- Mặc dù bo mạch chủ đã được gắn ở vị trí cố định bên trong hộp máy, vị trí của
các card tích hợp sẵn và các loại ổ (cứng, mềm, CD) trong khoang có thể thay
đổi đến một giới hạn nào đó. Tuy nhiên, tốt hơn hết là đặt chúng cách xa nhau
vì dây cáp nối bị chùng một đoạn khá lớn. Để các thiết bị xa nhau cũng tạo
khoảng không gian thoáng đãng, tránh tương tác điện từ gây hại.
- Bo mạch chủ chứa các bộ phận nhạy cảm, dễ bị "đột quỵ" vì tĩnh điện.
Do đó, bảng mạch này cần được giữ trong trạng thái chống tĩnh điện nguyên vẹn
trước khi lắp ráp. Sản phẩm được bọc trong một bao nhựa đặc biệt, trên đó có
quét các vệt kim loại. Vì vậy, trước khi lắp linh kiện, không nên để bảng mạch
hở ra khỏi bao nhựa trong thời gian dài. Trong quá trình lắp ráp, bạn cần đeo
một vòng kim loại vào cổ tay có dây nối đất. Loại vòng này có bán ở các cửa
hàng tin học hoặc bạn tự chế bằng cách quấn một đoạn dây đồng nhiều lõi vào cổ
tay và nối tiếp đất. Đây cũng là yêu cầu khi lắp các loại card.
- Cần thao tác cẩn thận với các linh kiện. Nếu một vật như tô-vít rơi vào bo
mạch chủ, nó có thể làm hỏng những mạch điện nhỏ, khiến cả thiết bị này trở nên
vô dụng.
Quy trình lắp ráp
Bạn cần xác định xem case này có gắn đệm phủ hợp để đặt bảng mạch không. Miếng
đệm này có tác dụng tránh cho bo mạch chủ chạm vào bề mặt kim loại của case sau
khi lắp đặt, tránh chập mạch hoặc hỏng hóc khi máy tính bị va đập.
Bất kỳ case mới nào cũng có loại đệm bằng nhựa hay kim loại. Chúng có thể được
lắp sẵn vào case hoặc không.
- Đặt tấm vỏ máy rời trên mặt bàn và gắn bo mạch lên một cách nhẹ nhàng rồi
siết chặt đinh ốc.
- Nhẹ nhàng đưa vi xử lý vào khe ZIF (viết tắt của từ Zero Insertion Force),
không cần dùng sức. Nếu được đặt đúng, nó sẽ trôi vào khe. Chú ý chân răm số 1
phải được đặt chính xác. Nếu không thể đặt bản chip thăng bằng, chú ý không
được ấn. Khi lắp vi xử lý xong, khóa khe này bằng cái lẫy.
Các cửa hàng có bán chip đã gắn sẵn cùng quạt gió ngay trên bo mạch chủ. Nếu
muốn "tận hưởng" cảm giác của dân tự lắp máy, bạn có thể mua loại
chip rời. Tùy theo kiểu khe cắm slot (cắm đứng) hay socket (đặt nằm ngang) trên
các hệ máy khác nhau, việc lắp chip có khác nhau đôi chút.
Bôi một lớp keo IC mỏng (hoặc dán giấy dẫn nhiệt) lên đáy quạt chip. Vật liệu
này giúp hơi nóng trong quá trình vi xử lý được dẫn lên quạt gió. Sau khi bôi
keo, đặt quạt gió lên vi xử lý và khóa các lẫy tương ứng. Chú ý, cần làm sạch
bề mặt trước khi bôi keo, có thể dùng cồn. - Lắp RAM
Đặt bản RAM vào khe slot và nhấn xuống, hai miếng nhựa màu trắng hai bên sẽ tự
động "quặp" chặt khi thanh RAM vào khe vừa vặn. Trên bo mạch có chỗ
đặt vài thanh và dung lượng của chúng sẽ được cộng với nhau. Trong trường hợp
RAM hỏng, bạn chỉ cần nhấc ra khỏi khe và cắm lại RAM mới. Cách cắm SDRAM,
DDRAM, RDRAM... có đôi chút khác biệt.
Các kết nối từ bo mạch chủ
Các dây cáp để nối đến ổ và khe cắm bằng chân răm có vẻ loằng ngoằng khiến bạn
rối trí. Chú ý cắm chính xác để không làm hỏng các chân răm này. Chân số 1 ở
cáp nằm về phía vạch đỏ trên dây.
Tên cáp Kết nối với... Số chân răm
IDE Ổ cứng, CD-ROM 40
Floppy IDE Ổ mềm 34
Cáp nguồn Từ bộ nguồn SMPS đến bo mạch chủ 6x2 đối với dòng AT và 20 với ATX
Đèn báo Loa, Đèn báo ổ cứng, đèn báo nguồn, đèn khởi động lại. Khác nhau ở từng
kiểu.
Các cổng sau case PS/2, USB, LPT, COM 1, COM 2... Khác nhau ở từng kiểu.
Nối card Cáp tiếng ở CD-ROM... Khác nhau ở từng kiểu.
Ngoài ra, còn có các loại cáp khác như nguồn điện cho ổ cứng, ổ mềm, CD-ROM,
... không kết nối vào bo mạch chủ, nguồn điện cho quạt gió.
Cấu hình chân răm trên bo mạch chủ
Có nhiều vị trí để cắm cáp trên bo mạch chủ. Sau đây là danh sách:
Tên thiết bị/slot Số chân răm
LPT 26
COM 10
IDE 40
IDE Floppy 36
Lúc này, đặt bo mạch chủ vào case và vặn chặt các đinh ốc (một số loại dùng
chân nhựa).
Lắp máy tính (3): Cắm các loại ổ
Các ổ lưu trữ (cứng, mềm) và đa phương tiện đều dùng cáp dữ liệu IDE để kết nối
với bo mạch chủ. Một dây cáp có thể nối với 2 ổ cùng loại một lúc, tạo ra sự
tiện lợi cho người sử dụng.
Lắp ổ cứng
Ở phía mặt sau ổ cứng có 2 chỗ để cắm. Một là phần dành để cắm nguồn (có 4
chân), nằm về phía bên tay phải. Phần chân cắm dài hơn phái bên trái dùng để
cắm cáp dữ liệu.
Dây cáp IDE có 3 đầu cắm, 1 dành để cắm vào khe trên bo mạch chủ (gọi là IDE
0), 2 dành để nối vào ổ cứng. Khi chỉ dùng một ổ cứng duy nhất, người ta thường
dùng đầu cáp còn lại (IDE1).
Một đầu của cáp IDE được cắm vào khe slot trên bo mạch chủ.
Dây nguồn đã có một đầu cắm sẵn vào nguồn điện của máy tính, phần còn lại có 3
đầu, 2 đầu to dùng để cắm ổ cứng/ổ CD, 1 đầu nhỏ (cũng 4 chân) dành để cắm vào
ổ mềm.
Một dây nguồn có 3 đầu nối.
Cả hai dây này chỉ vừa ổ theo chiều duy nhất. Kinh nghiệm cắm đúng là viền màu
đỏ/xanh trên cáp dữ liệu IDE "úp mặt" về phía sợi dây màu đỏ của cáp
nguồn.
Viền màu đỏ trên cáp IDE quay về phía sợi dây màu đỏ trên cáp nguồn.
Khi muốn cắm 2 ổ cứng trên cùng 1 máy, bạn chú ý đến phần chân răm nằm giữa và
sơ đồ trên mặt ổ. Lúc này, bạn phải quy định ổ chính (master) và ổ phụ (slave)
theo sơ đồ này. Chân răm màu trắng sẽ được kéo ra khỏi chỗ để ban đầu của nhà
sản xuất và cắm vào vị trí đúng (ví dụ cắm vào vị trí số 2 để làm ổ master, số
3 để làm ổ slave). Sau đó, bạn sẽ phải thiết lập quy định này trong Bios.
Cuối cùng, đưa ổ cứng vào khoang và vít đinh chặt ở hai bên (thường là 4 đinh
ốc cho mỗi ổ).
Lắp ổ đa phương tiện
Ổ đĩa quang như CD hay DVD đọc/ghi đều được nối với bo mạch chủ bằng cáp IDE và
nguồn điện như ổ cứng.
Tuy nhiên, ở những máy chưa có ổ CD/DVD, bạn phải mua thêm dây cáp khi muốn lắp
thêm loại ổ này (cáp có giá vài nghìn đồng).
Phần chân răm quy định ổ chính/phụ nằm bên cạnh bộ chân cắm cáp IDE. Thường thì
sơ đồ cho chân răm này được in nổi hoặc dập chìm trên bề mặt ổ, tương ứng với
vị trí của chân cắm. M là viết tắt cho master, S là viết tắt cho slave.
Phần khe cắm 4 chân bên cạnh đó dành để nối cáp tín hiệu analog từ CD-ROM vào
card âm thanh. Nếu ổ đa phương tiện của bạn có hỗ trợ Digital Audio thì cắm cáp
vào khe tương ứng và nối đầu còn lại với card sound.
Gỡ bỏ miếng nhựa ở khoang trên thùng máy và đưa ổ CD vào khoang, vít đinh ốc
cẩn thận ở 2 bên. Khi đẩy ổ CD nhô ra phía trước, chú ý để ổ không bị lệch,
tránh tình trạng kẹt khay chứa đĩa.
Lắp máy tính (4): Cắm card và thiết bị ngoại vi
Nếu không muốn dùng bo mạch chủ tích hợp sẵn chip âm thanh, đồ họa..., bạn có
thể dùng card rời để dễ dàng nâng cấp về sau này. Cách lắp card và các thiết bị
ngoại vi cũng khá dễ dàng, chỉ cần người dùng biết khái niệm về chúng.
Cắm các loại card
Trong máy tính, người ta dùng các loại card như sound (nhập vào và cho ra dữ
liệu dạng âm thanh), video/graphics (nhập và xuất dữ liệu dạng hình ảnh),
network (dành cho việc nối mạng LAN/Internet...). Hiện nay nhiều mainboard đã
tích hợp sẵn các loại card này dưới dạng chip. Nếu muốn nâng cấp chúng về sau
này, người dùng có thể chọn loại bo mạch chủ chưa tích hợp và mua card rời.
Vị trí cắm của các thiết bị cần đến sự đồng bộ của bo mạch chủ và case. Ví dụ:
mainboard có khe cắm card mạng ở dưới cùng nhưng vỏ máy không có lỗ để đặt cổng
ở vị trí tương ứng sẽ khiến người dùng không thể cắm được dây mạng, ngoài cách
tự khoan lấy. Do đó, bạn cần tham khảo sơ đồ bo mạch chủ và case trước khi mua
hàng tự lắp.
Card âm thanh
Một loại card âm thanh với các đầu cắm.
Phần lớn các sản phẩm loại này được sản xuất từ năm 1999 đến nay đều tuân theo
chuẩn PC 99 của Microsoft. Theo đó, màu sắc của đầu cắm có ý nghĩa như sau:
Màu Chức năng
Hồng Cắm microphone dạng tín hiệu analog.
Xanh dương nhạt Cắm đầu line-in dạng analog (như ampli, đầu đĩa...)
Xanh lá cây Cho ra tín hiệu stereo (ở loa trước hoặc tai nghe)
Đen Cho ra tín hiệu ở loa sau.
Da cam Cho ra tín hiệu kỹ thuật số giao diện S/PDIF.
Ở các máy tính phổ thông thường chỉ có 2 đầu cắm màu hồng và xanh lá cây.
Tùy theo chân của card thuộc dạng nào, bạn cắm vào khe tương ứng. Có 3 loại
slot là AGP, PCI và ISA. AGP có màu nâu, PCI màu trắng và dài hơn AGP một chút,
còn ISA là slot đen và dài.
Slot AGP màu nâu.
Slot PCI màu trắng.
Slot ISA màu đen.
Chú ý phần đầu cắm (xanh, hồng...) hướng ra các lỗ nhỏ trên thân case. Cắm nhẹ
chân card vào khe và ấn xuống từ từ.
Card đồ họa (còn gọi là card hình hoặc card video)
Thiết bị này có chứa vi xử lý đồ họa GPU. Chip càng mạnh thì hình ảnh càng sắc
nét và có hiệu ứng chân thực hơn. Hiện nay, loại card dùng chân cắm AGP hay PCI
Express tỏ ra ưu thế hơn so với các loại khác.
Cắm card đồ họa vào khe AGP.
Khi đưa chân card vào khe, bạn cũng cần cắm nhẹ nhàng. Phần nối với dây màn
hình xoay ra lỗ tương ứng trên case. Chú ý, nếu muốn dùng 2 màn hình trên một
máy tính, trước đó, bạn có thể mua card đồ họa 2 đầu và case phù hợp .
Card mạng
Thiết bị này có khả năng hỗ trợ các kết nối LAN, Ethernet, Internet... Cách cắm
card mạng cũng tương tự như các loại khác.
Card USB
Ngoài phần chân cắm USB sẵn có trên mainboard, bạn có thể dùng khe PCI để đưa
thêm một loạt ổ USB vào máy tính, phục vụ nhu cầu của mình. Hiện nay có khá
nhiều card với 4, 5, 7 hay 10 ổ.
Một loại card USB 4 cổng.
Cắm các dây nối vào vỏ máy tính
Cắm dây nguồn
Thường thì bộ nguồn luôn được đặt ở vị trí trên cùng của case với cổng cho
nguồn điện và cho màn hình.
Dạng đầu dây này có 15 chân răm để cắm vào cổng của card đồ họa. Hai bên thành
của đầu dây có 2 ốc vít. Sau khi đưa chân răm cắm ngập vào cổng, bạn vặn 2 con
ốc này thật chặt theo chiều kim đồng hồ.
Cắm dây màn hình vào cổng của card đồ họa.
Cắm dây chuột và bàn phím
Cổng để nhận các thiết bị này được gọi là PS/2. Nếu mua đồng bộ, người dùng sẽ
thấy cổng và đầu dây có màu tương ứng với nhau để dễ nhận biết. Các đầu dây
được thiết kế theo dạng hình tròn với 6 chân răm (loại cổ có 5 chân). Tuy
nhiên, nếu dùng chuột và bàn phím kiểu giao diện USB, bạn phải cắm vào cổng
hình chữ nhật.
Cắm dây mạng
Đầu dây mạng thường được thiết kế dạng lẫy. Người dùng chỉ cần bấm ép khóa nhựa
xuống, đưa vào khe rồi thả tay ra.
Bộ cổng USB mở rộng
Khi cần dùng nhiều cổng USB như chuột, bàn phím, webcam, thiết bị lưu trữ, đầu
đọc thẻ nhớ, thiết bị xem truyền hình... mà không muốn cài card USB, bạn có thể
sử dụng loại này. Chỉ cần cắm dây nối vào một cổng USB sẵn có trên thân máy,
bạn có thể nối các thiết bị khác vào bộ cổng mở rộng.
Hướng dẫn cách thức tự
lắp ráp máy vi tính của bạn
Đã sữ dụng máy tính lâu nay , các bạn có bao giờ
muốn : Tháo toàn bộ các linh kiện, thiết bị mainboarḍ̣̣, card mở
rộng, ổ đĩa ra khỏi hộp máy chính, muốn lắp ráp các linh kiện thiết
bị mới, tìm hiểu nguyên lý hoạt động cơ bản của CPU ... nếu chưa thì
bây giờ hay thử một lần rồi xem , bạn sẽ thấy thích ngay mà !
I : Tháo gở các linh kiện
́́́́+ mở nắp máy tính :
- tháo tất các ốc ở phía sau máy , kéo nắm đậy ra sau lưng mày một
ít để nó trượt ra khỏi các chốt khoá của hộp máy rộ̀i nhấc bổng nó
lên đối vớI loại nắp liền , nếu loại rời thì chỉ mở một bên ,
thường là bên trái .
+ tháo các card mở rộng
- thường thì các card này được cắm vuông góc vớI board mạch chính ,
tháo các cáp tín hiệu gắn vớI card nếu có , mở các ốc gắn card vớI
lưng máy , dùng hai tay lắc nhẹ từ đầu này đến đầu kia và nhấc bổng
nó lên ra khói các khe cắm slot .
+ tháo các cáp điện và cáp tín hIệu
-cáp điện , có một đầu gắn vào nguồn , đầu kia gắn vào các linh
kiện : ổ đĨa , cdrom ... gồm 4 dây , gắn vào mainboard thì gồm 12 dây,
vàng : 12V đỏ : 5V xanh:-12V đen: 0V
- cáp tín hiệu , là dây dẹp to màu trắng , một đầu được cắm vào
mainboard còn đầu kia được gắn vào linh kIện
- tháo chúng rất đơn gIản , một tay giữ linh kiện một tay nắm vào
đầu nối , kéo ra theo phương vuông góc , tránh lắc hoặc giật mạnh sẽ
làm hỏng các chốt cắm
+ tháo mainboard :
- mainboard thường được giữ cố định vào đáy hộp máy bởi những chốt
bằng plastIc , khoảng từ 5 đến 7 chốt , để cách điện với hộp máy
- gỡ các ốc vít giữ chặt mainboard vào máy , kéo trượt nó ra , và
nâng lên .
- trên mainboard có gắn chíp CPU và các thanh RAM. Đối với loại CPU socket ̣̣có
dạng một tấm dẹt , được gắn áp sát vào mainboard , ta gở khoá giữ quạt CPU ,
tháo cáp điện của quạt để lấy nó ra , bên cạch CPU có một cần sắt nhỏ , kéo cần
sắt lên và tháo CPU ra khỏi mainboard .Còn loại CPU slot A , cắm vuông góc vớI
mainboard , ta mở chốt khoá và lắc nhẹ để tháo nó ra .Thanh RAM cũng vậy ,mở
haI chốt khoá hai bên và nhổ nó lên . Trên mainboard còn có các dây điện nhỏ
nối các công tắc khởi động máy : power, reset , loa.. , nên đánh dấu chúng
trước khi tháo ra .
+ tháo bộ nguồn :
- đố́i vớI loại nguồn AT , đóng ngắt bằng công tắc , thường là không
tự động tắt khi bạn shutdown , trước khi tháo nó ta nên gở công tắc ra
trước , tháo hai ốc xoắn nhọn đầu giữ công tắc vào hộp máy , rồi
mới tháo nguồn .
- đối với loại nguồn ATX, đóng ngắt bằng khoá đIện tử , tự động tắt
máy khi bạn shutdown , ta tháo các ốc ở sau lưng máy bình thường
+ tháo các linh kiện còn lại :
- gồm các ổ đĨa , ổ cdrom , tháo vÍt và rút nó ra .
II Lắp ráp các linh kiện :
+ Lắp mainboard vào , gắn CPU và RAM vào maInboard , chú ý trên RAMvà CPU có
những dắc ứng với những gờ trên khe cắm , đừng cắm lộn dể dẫn đến cháy RAM ,CPU
hư mainboard .
+ các bước còn lại làm qui trình ngược lại lúc tháo ra . Lắp các ổ đĩa vào ,
lắp nguồn điện , lắp các card mở rộng , gắn các cáp điện và cáp tín hiệu. Chú ý
: cáp đIện chỉ cắm được một kiểu , dây đỏ của cáp điện giáp với đường màu đỏ
đánh dấu trên cáp tín hiệu , cắm lộn cáp điện sẽ làm hỏng thiết bị .
+ gắn các dây điện nối với công tắc khởi động , thường trên mainboard có ghi
chú các vị trí tương ứng với từng dây , chỉ có dây loa là khó nhận biết , có
tới bốn vị trí dành để cắm loa , đối với manboard AVI,CPU pentium là 1-4 , còn
lại là 1-3 (CPU cleron) .
+ đừng nên đóng nắp máy vội , hãy khởi động máy trước xem thử nó có hoạt động
hay không.
III Các lỗi thường gặp khi lắp ráp linh kiện :
+ khi bật máy , màn hình không hiển thị gì có thể là do :
- cáp tin hiệu , dây nguồn nối màn hình với CPU bị sút ,hoặc card màn hình cắm
bị lỏng ##> loa sẽ phát ra tIếng bíp liên tục với trường độ ngắn.
- RAM cắm vào khe cắm không khớp , không chặt ##-> loa sẽ phát ra tiếng bíp
ngắt quãng với trường độ dài.
+ các mã lỗi xuất hiện trên màn hình
- mã có số từ 100 cho bIết bảng mạch có vấn đề
VD: 150 chíp điều khiển bàn phím hay bàn phím bị hỏng
- mã có số từ 200 cho biết lỗi trong bộ nhớ
VD: 211 lỗi do bộ nhớ RAM
- mã có số từ 300 cho biết lỗi do bàn phím
VD:
- mã lỗi có số từ 600 cho biết có lỗI do ổ đĩa
VD: 602 hỏng đĩa mềm
- mã lỗi có số từ 700 cho biết lỗi liên quan đến bộ động xữ lý toán học
- mã lỗi có số từ 900 đến 1200 cho biết lỗi do cổng song song , nối tiếp
- mã lỗi có số 400 , 500, 2400 , 2500 cho biết lỗi do bộ đIều khIển vIdeo ,
đĩa..
tuỳ theo câu thông báo và số chỉ mã lỗi mà xữ lý chúng .
+ các thông báo lỗi dạng văn bản xuất hiện trên màn hình :
- " 128 not ok , Parity Disable " : lỗi do RAM có trục trặc , cũng có
thể do mainboard có vấn đề hoạc tốc độ RAM không tương thích với tốc độ của CPU
- " 8028 Gate - A20 Error " : lỗi do hỏng bàn phím , có thể do kẹt
phím , làm cho chip điều khiển bàn phím phát tín hiệu liên tục lên đường địa
chỉ 20 để đến bộ vi xữ lý , do đó bộ vi xữ lý phát ra thông báo lỗi .
- " Bad or MissIng Command Interpreter":lỗi do không tìm thấy tập tin
của HDH Command.com
- " Bad Partition Table " lỗi này xuất hiện khi cố gắng định dạng đĩa
cứng bằng lệnh format, do ổ cứng phân chia partition bằng lệnh fdisk không đúng
-" Driver error " lỗi do các thông số đĩa cứng không được khai báo
đúng trong CMOS
-" Cmos Battery Setup Low " lỗi do pin nuôI mạch đồng bộ của Cmos
hoặc jumper các chân xoá Cmos không đúng .
- " Cmo-s Checksum Failure " lỗi này cho biết dữ liệu của Cmos bị
hỏng xem lại pin nuôi mạch đồng bộ
-" Disk drive 0 seek FaIlure " lỗi do dây cáp tin hiệu của ổ đọc đĩa
bị lỗi hoặc là do mạch điều khiển đĩa bị lỗi
-" Disk boot faIlure " lỗi do đĩa khởi động trong ổ đĩa bị hư
-" Disk Read Failure - Strike F1 to retry boot " lỗi do đĩa hỏng hoặc
cắm nhằm cáp tín hiệu
-" FDD controller failure " lỗi do ổ đọc đĩa mềm , mạch điều khiển
đĩa mềm bị hỏng hoặc card I/O có chứa mạch điều khiển cắm không chắc trên
mainboard , nếu thấy đèn ổ mềm cháy sáng liên tục thì là do cắm lộn cáp tín hiệu
.
-" Hard disk failure " lỗi do đĩa bị hỏng, cáp điện và cáp tín hiệu
cắm sai , jumper chọn master hay slave không đúng
-" keyboard stuck key failure " hay "keyboard error " lỗi
do dây cắm bàn phím hỏng , kẹt phím .
IV. Làm quen với chương trình Setup của CMOS
(Complementary Metal Oxide Semiconducytor , bộ bán dẫn bổ sung)
CMOS chứa trong ROM_BIOS " Basic Input Output System " gắn trên
mainboard mạch , trong ROM_BOIS chứa các chương trình sơ cấp để hướng dãn các
hoạt động cơ bản của máy tính, đối với loại flashrom ta có thể dùng chương
trình flash***** thường có trên đĩa driver của mainboard để cập nhật lại , sữa
đổi các chương trình hệ thống của nhà sản xuất.
Đây là phần rất quan trọng đối với máy tính vì vậy bạn nên sao lưu nó ra đĩa
mềm dùng flash.e xe . Hiện nay có loại vỉrut rất nguy hIểm " CIH "
thường phá huỷ các chương trình sơ cấp trong ROM_BIOS , làm máy tính không hoạt
động được , khi kiểm tra để phán đoán nhầm là hỏng mainboard , có thể dùng dùng
flash.e xe để cập nhật lại ,cách làm hơi khó khăn đó bạn.
Vào chương trình Setup này bằng cách bấm phím Del lúc khởi động máy, bạn có thể
sữa đổi các thông số trong này, đó là các thông số về cấu hình của máy tính của
bạn, chúng được lưu trong CMOS_RAM. Trong này có rất nhiều mục không thể nói ra
đây hết được, bạn có thể dùng tài liệu dành cho mainboard của bạn do nhà sản
xuất cung cấp để tìm hiểu nó , rất thú vị.
Chú ý : Những thay đổi của bạn trong này có thể làm cho máy tính không hoạt
động, nên cẩn thận, nhưng cũng đừng quá sợ hãi nếu gặp chuyện đó, bạn có thể
khắc phục bằng cách tháo pin gắn trên mainboard hoặc tháo jumper xoá CMOS trên
mainboard, khởi động máy, vào lại chương trình này chọn dòng Load Setup Defaul,
chọn dòng IDE HDD auto detection để cập nhập các thông số của ổ đĩa, chọn dòng
Save & Exit Setup , lắp pin vào lại là xong .
Thứ năm, ngày 28 tháng tám năm 2008
Lưu
ý khi gắn bộ tản nhiệt CPU nguyên bản
Quả thật là lâu rồi không dùng đến cái máy tính để bàn bởi gần đây chuyển
sang dùng laptop cho gọn nhẹ, tiết kiệm điện và cơ động hơn trong công việc
cũng như ở nhà. Tuần vừa rồi nhân dịp mất điện và rỗi rãi một chút nên cũng nhớ
lại rằng lâu không vệ sinh bên trong thùng máy. Chẳng ngờ khi tháo một số chi
tiết, thiết bị ra thì gặp sự bực mình hết cỡ, và cũng nhận ra cái sự ngố của
một người tự coi là hiểu biết tí ti về phần cứng máy tính. Phải chụp ảnh minh
hoạ và viết ngay một entry để mọi người lấy làm kinh nghiệm đối với phần cứng
máy tính.
Xin lưu ý lại rằng entry này chỉ nói đến bộ tản nhiệt của CPU nguyên bản
(quen gọi là hàng BOX), chúng không nói đến các bộ tản nhiệt bán lẻ (hoặc theo
hàng loại TRAY) hoặc các loại tản nhiệt được sản xuất riêng với chất lượng cao.
LÂU KHÔNG MỞ THÙNG MÁY, BỤI QUÁ
Nếu bạn chưa bao giờ chú ý đến cái máy tính của bạn thì đến một lúc nào đó
nó sự cố, lỗi gì đó, rồi mở ra sẽ nhận thấy bên trong của nó thì bụi vô cùng.
Bạn có thể nói rằng máy đặt trong phòng điều hoà, thường xuyên đóng cửa - nhưng
nó vẫn bị bụi như thường - bởi vì trong không khí thì luôn luôn tồn tại lơ lửng
những hạt bụi nhỏ.
Tôi đã dỡ cái máy của tôi ra thì thấy rằng tất cả các bộ phận được phủ một
lớp bụi. Khiếp! Không tưởng tượng được, mới có khoảng sáu tháng không mở nó ra
chọc ngoáy gì mà đã bụi đến như vậy.
Đây, hình này bạn xem, phần bên dưới: Bao gồm một bo mạch đồ hoạ và một bo
mạch âm thanh thôi, đã nhận thấy nó bụi như thế nào rồi.
Ngước nhìn lên phía trên nó một chút: Ôi giời, cũng chẳng kém. Bụi kinh!
Bụi bặm trong thùng máy (vỏ máy tính) rất nguy
hại cho quá trình làm việc của máy tính, chúng có thể gây các tác hại sau:
Chính vì những điều này mà các vỏ máy tính có
chất lượng tốt đều có các phần lọc bụi ở đầu vào phía trước. Trong thời gian
trước đây - khi mà các máy tính còn hiếm ở Việt Nam thì một chiếc máy tính cá
nhân theo chuẩn IBM có thể có yêu cầu đặt trong phòng kín, có điều hoà (đảm bảo
về nhiệt độ phù hợp với nơi sản xuất - chưa được nhiệt đới hoá sản phẩm do thời
điểm đó thường nhập khẩu nguyên chiếc từ Hoa Kỳ).
Hình trên vẫn chưa đủ minh hoạ cho sự kinh hoàng về lớp bụi ở phần tản nhiệt
của CPU. Tôi cảm tưởng rằng bụi bặm đã dính vào các khe hở của tản nhiệt khiến
cho nó bị bít và giảm khoảng 50% khả năng thông gió của nó.
Đây là một bộ tản nhiệt bán kèm theo CPU hàng box của Intel. Nó là một tản
nhiệt chuẩn đã được Intel đặt hàng của một hãng nào đó (thường là Sanyo) rồi
gắn nhãn Intel để có thể đóng gói vào cùng một hộp với CPU để bán cho người sử
dụng cuối cùng. Quạt này khác với các loại hàng TRAY mà giá của bộ CPU+quạt
thường giảm hơn khoảng vài USD. Bạn nên chọn hàng box để đảm bảo hơn về chất
lượng, đừng tiếc vài USD mà có thể có các rủi ro về sau này.
Chính vì có nhiều bụi nên tôi đành phải tháo cả cụm tả nhiệt ra khỏi CPU để
có thể vệ sinh tốt hơn. Tôi nghĩ rằng việc vệ sinh trực tiếp chúng mà không
tháo ra sẽ không thể đảm bảo sạch sẽ được.
Việc tháo các bộ tản nhiệt của CPU ra khỏi [You must be registered and logged in to see this link.] không phải là một điều khó khăn đối với mọi
người, nhưng có lẽ rằng nó cũng chưa đến mức đơn giản để ai cũng làm được như
việc tháo một thanh RAM. Bạn cần chú ý đến một số điều sau:
Mỗi tản nhiệt cho CPU đều có các phương thức gắn
riêng sao cho chũng có thể được bám chắc vào [You must be registered and logged in to see this link.] với tư thế tạo một áp lực vừa phải xuống lưng
CPU. Nếu muốn tháo chúng cần hiểu được nguyên lý gắn kết bộ tản nhiệt của CPU
với [You must be registered and logged in to see this link.] như thế nào để có phương thức tháo chúng. Bạn
không nên cố gắng dùng lực mạnh để tháo bỏ chúng.
Ví dụ như một bộ tản nhiệt nguyên bản của CPU
hãng Intel theo mỗi CPU dùng đế cắm 775 chân của các dòng CPU của Intel thì
thường được định vị với [You must be registered and logged in to see this link.] bằng 4 vị trí đối xứng (bốn lỗ này là yêu cầu
bắt buộc trên [You must be registered and logged in to see this link.]). Với một bộ tản nhiệt nguyên bản thì cách gắn
chúng với [You must be registered and logged in to see this link.] là lựa tản nhiệt với các phần định vị vào đúng
vị trí, rồi giữ chặt ở điểm giữa của quạt, đồng thời tay phải ấn chốt chẻ xuống
theo các vị trí lần lượt đối xứng nhau qua tâm của quạt. Bạn hãy nhớ cách này
để chỉ một lát nữa là cần thiết phải sử dụng chúng cho việc lắp đặt lại tản
nhiệt của CPU sau khi tháo chúng ra.
Đối với loại tản nhiệt của socket cũ hơn một chút
của Intel là Socket 478 thì chúng lại có một cách định vị khác: hầu như các bo
mạch chủ loại này đều gắn sẵn một khung vuông bằng nhựa để phần tản nhiệt có
thể nằm lọt trong khung đó. Công dụng chính của khung có vẻ như dùng để phần
tản nhiệt có thể móc định vị vào nó bằng bốn lẫy đối xứng.
Để có thể vệ sinh tốt toàn bộ khối tản nhiệt CPU nguyên bản thì tôi phải
tách riêng phần quạt và phần khối tản nhiệt nhôm-đồng ra khỏi nhau. Hành động
này rất đơn giản bởi vì phần quạt được gắn vào phần khối kim loại bằng hai nẫy
đối xứng băng nhựa (hai nẫy còn lại chỉ định vị đúng vị trí mà không có vấu
ngoàm vào). Bạn có thể nhìn thấy hình ảnh phía dưới đây:
Và, khi tháo ra thì tôi đã gặp ... sự thật phũ phàng đến ... bực mình. Có lẽ
phải viết riêng ra một mục để những người hay mày mò với phần cứng máy tính
(hoặc có thể hiểu biết đôi chút) có thể tự kiểm tra và đề phòng với CPU của
mình được tốt hơn.
CHÚ Ý ĐẾN VIỆC GẮN CPU VỚI TẢN NHIỆT
Kỹ thuật viên lắp ráp PC đã không cẩn thận
Tôi đã nhìn thấy dấu vết của kem tản nhiệt còn lại của bộ tản nhiệt CPU
chuẩn và lưng của CPU, chúng bị mất cân đối, có các phần khuyết ở vị trí quan
trọng và rõ ràng rằng không đồng đều.
Để hiểu được rằng tại sao lại như thế thì trên các bộ tản nhiệt của CPU
(hàng box) có thể có các hình thức gắn sẵn kem tản nhiệt trên nó, để đảm bảo
tính đồng đều thì các phần kem tản nhiệt này thường được chia thành ba vệt có
hình dạng gần tương tự như hình tôi chụp lại ở dưới: Có nghĩa là chúng giống
như ba lát cắt. Mục đích của điều này có lẽ rằng nhằm cho khi lắp ghép tản
nhiệt với CPU thì chúng tự bè ra và lấp đầy vào các đoạn rỗng không chứa kem
tản nhiệt.
Nguyên lý của kem tản nhiệt là không quá ít để bị thiếu hụt, tạo khe, bọt
khí, nhưng cũng không quá nhiều để có thể tạo ra một lớp cách ly dày giữa lưng
CPU và bộ tản nhiệt bởi điều này làm hạn chế sự truyền nhiệt giữa chúng.
Một sự truyền nhiệt có lẽ rằng lý tưởng nhất là
áp trực tiếp hai mặt cực phẳng, bóng với nhau mà có thể không cần đến các loại
kem tản nhiệt giữa hai mặt phẳng đó. Chính điều này đã khiến cho các [You must be registered and logged in to see this link.] đã mất rất nhiều công sức để mài bóng phần tiếp
giáp tản nhiệt và thậm chí là mài cả lưng CPU để tạo ra một mặt phẳng và ít có
các lỗ rỗng trên bề mặt.
Việc mài bóng phần ghép giữa tản nhiệt và CPU
được thực hiện dần từ giấy giáp cỡ thô nhất, dần đến loại mịn hơn và cuối cùng
là loại rất mịn (cỡ nhám 00) rồi đến loại vải mịn. Mặt càng bóng (đến nỗi dùng
soi gương được) thì càng hạn chế các điểm chứa không khí khi áp sát các mặt với
nhau[6].
Kem tản nhiệt trong lúc này chỉ đóng vai trò làm
kín các vị trí có thể chứa không khí giữa mặt bóng của bộ tản nhiệt đối với
lưng CPU mà thôi, do đó chúng chỉ cần một lớp đủ mỏng để lấp đầy bọt khí hoặc
sự vênh nhau khi định vị bộ tản nhiệt đối với [You must be registered and logged in to see this link.], sự giãn nở và cong vênh của [You must be registered and logged in to see this link.] trong quá trình lắp ghép chúng với [You must be registered and logged in to see this link.] và khi làm việc.
Các loại kem tản nhiệt có chất lượng kém sẽ
truyền nhiệt kém, làm giảm khả năng truyền nhiệt từ CPU đến bộ tản nhiệt, do đó
luôn hạn chế độ dày của lớp kem tản nhiệt.
Trên lý thuyết thì việc ghép một bộ tản nhiệt chuẩn theo hãng với CPU của
hãng đó được thực hiện theo đúng kỹ thuật, nhưng kỹ thuật viên của cửa hàng bán
linh kiện máy tính mà tôi mua đồng bộ các linh kiện đã lắp ráp chúng lại với
nhau không đúng theo yêu cầu kỹ thuật - hoặc một lý do khác nữa.
Tôi nghĩ rằng phương pháp ghép CPU với tản nhiệt đúng kỹ thuật sẽ theo các
bước như sau:
Phần "lý do khác nữa" đã nói ở trên là sự khô hoặc biến chất của
kem tản nhiệt thì tôi nghĩ rằng sẽ không xảy ra đối với riêng trường hợp bộ máy
tính của tôi, bởi vì trong thời điểm đó thì CPU tôi mua là loại vừa mới ra đời,
do đó thời gian lưu kho chỉ trong khoảng dưới một tháng.
Đó là điều mà tôi cảm thấy bực bội khi viết ngay ở những dòng đầu tiên của
entry này. Quả thực là xét kỹ ra thì hành động lắp ghép một số linh kiện với
nhau theo chế độ mua rời chỉ là một sự "khuyến mại" của của hàng bán
thiết bị, nhưng chính vì có một đội ngũ kỹ thuật chuyên việc này thì họ phải
đảm bảo thực hiện đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Thôi đành tự mình trách
mình vì đã không kiểm tra lại chúng và đã quá tin tưởng vào sự lắp ráp miễn phí
vậy.
Lắp ghép lại CPU với tản nhiệt
Nó đã thế rồi thì cần làm thế nào? Phải khắc phục nó thôi bởi vì khi bạn gỡ
một bộ tản nhiệt ra khỏi CPU thì có nghĩa rằng bạn cũng phải thay lại kem tản
nhiệt cho nó. Thông thường thì sau mộtt thời gian làm việc, đa số các loại kem
tản nhiệt đều bị thoái hoá, khô cứng, giảm hiệu suất tản nhiệt bởi luôn phải
làm việc nhiệt độ cao của CPU toả ra.
Nếu bạn không có loại kem tản nhiệt thì sao nhỉ? Thật nguy
hiểm, bạn không thể lấy bất kỳ loại kem nào ra để thay thế được chúng, bởi vì
các loại kem khác không có chức năng tản nhiệt (ví dụ kem đánh răng, kem thoa
mặt...) thì lại không có tác dụng tản nhiệt đâu. Và do vậy thì cho dù bạn đang
đọc những dòng này và chột dạ rằng không hiểu vấn đề trên CPU của mình đang như
thế nào, nhưng chưa mua được kem tản nhiệt thì hãy chờ thêm cho đến khi bạn
đang có loại kem đó. Hãy coi như chưa đọc entry này.
Tôi đề cử bạn sử dụng loại kem tản nhiệt mà ...
tôi đang sử dụng (^_^). Quả thực là tôi đang sử dụng một loại khá được ưa
chuộng trong giới overcloker trong thời gian trước đây (còn bây giờ thì tôi
không biết có loại nào mới hơn và tốt hơn không ở Việt Nam) là loại "Arctic
Silver 5", thường được gọi tắt là AS5[1][2][3][5]. Thật
thú vị là khi mua vào vài năm trước thì tôi định rằng mua vài tuýp, nhưng được
khuyên rằng chỉ cần một tuýp cũng đủ dùng thoải mái rồi nên đành mua một - và
đúng là dùng mãi vẫn chưa hết bởi vì mỗi lần chỉ dùng có một chút mà thôi.
Có thể tại một số cửa hàng sửa chữa đồ điện tử
cũng có thể có nhiều các loại kem tản nhiệt cho các linh kiện điện tử, chúng
tạm thời thì vẫn sử dụng được, nhưng có vẻ về lâu dài thì chúng không được chất
lượng tốt như các loại kem tản nhiệt chuyên dụng được dân [You must be registered and logged in to see this link.] chuyên dùng. Tôi nhận thấy một số loại kem tản
nhiệt này có kích thước hạt có vẻ lớn hơn so với các loại kem tản nhiệt chuyên
dụng cho máy tính (do đó có thể gây ra các phần tiếp giáp không được mỏng hẹp
đến giới hạn mong muốn.
Nhân đây tôi cũng giới thiệu một số dụng cụ, và
những món đồ cần thiết cho bạn bảo dưỡng máy tính của bạn như hình dưới đây:
Trong hình này bạn cần phân biệt ba loại kem, keo
và giấy dán tản nhiệt. Keo thì có dạng tuýp như hình minh hoạ, kem tản nhiệt
thường sản xuất dưới dạng tuýp kiểu xy lanh bơm ra, còn giấy dán dẫn nhiệt thì
có dạng giống như giấy dán hai mặt như hình.
Bạn nên trang bị cho một mình một quả bóng bơm
bởi dùng nó thổi bụi rất tốt. Tôi đã mua nó ở một trong số các cửa hàng bán
dụng cụ y tế ở phố Phương Mai (Hà Nội). Hồi mua quả này khá vất vả: Ban đầu thì
đi hỏi lung tung ở Chợ Hoà Bình (chợ Trời) người ta không biết ở đâu bán, sau
mới có người cho biết quả bóng thổi bụi này là một bộ phận của cái đo thử huyết
áp y tế, vậy là đến phố đó mua thôi
Làm sạch tản nhiệt, CPU
Bạn đã nhìn thấy dấu viết của phần tản nhiệt cũ bị khô? Bây giờ là lúc cần
loại bỏ chúng để chuẩn bị thay bằng lớp kem tản nhiệt mới hơn. Phần này thì
không có gì là khó khăn cả, bạn chỉ cần dùng tay miết hết các miếng khô (hoặc
hơi khô) tản nhiệt cũ đi.
Tuy dễ dàng nhưng làm sạch phần tản nhiệt và phần lưng CPU cũng có một số
lưu ý sau:
Ở một cách chuyên nghiệp hơn thì đối với dân overclocker có thể dùng đến các
loại dung dịch làm sạch bề mặt các bộ tản nhiệt và CPU, tuy nhiên rằng những
thứ này quá xa xỉ ở Việt Nam nên có lẽ chúng ít được nhắc tới[4]. Tôi có một ý tưởng rằng sử dụng cồn để làm
sạch các bề mặt và lợi dụng đặc tính dễ bay hơi của chúng để tự làm khô, tuy
nhiên sử dụng cồn có thể làm hư hại đến các khung tản nhiệt bằng nhựa nên cách
này ... mới chỉ nghĩ vậy chứ chưa dám thực hiện bao giờ.
Phết kem tản nhiệt lên CPU
Bây giờ bạn nên phết kem tản nhiệt lên lưng của CPU. Một việc khá đơn giản
để thực hiện việc bôi phết kem tản nhiệt này là định vị CPU cố định: bạn có thể
có nhiều hình thức định vị CPU như sau:
Bạn thấy không, đây là một điều đơn giản khiến nhiều người có thể bỏ qua
chúng, và cũng chính do sự bỏ qua này nên mới tạo ra sự khác biệt giữa một máy
tính tự lắp và một máy tính được lắp ráp theo dây chuyền chuyên nghiệp (tất
nhiên đây là những yếu tố nhỏ thôi, còn rất nhiều điều khác nữa).
Sau khi định vị CPU cố định rồi thì bắt đầu bôi kem tản nhiệt vào lưng CPU.
Bạn mở nắp của tuýp kem tản nhiệt, ấn xy lanh để có thể nó phùi bỏ đi một
chút kem ban đầu (đây là vị trí có thể tiếp xúc với không khí nên chất lượng có
thể bị xuống cấp), rồi chấm vào khoảng 5 điểm trên lưng CPU: Một điểm ở giữa,
bốn điểm xung quanh gần các điểm đó. Lượng kem tản nhiệt khi chấm này phải nhỏ
thôi, mỗi điểm chừng khoảng bằng một hạt gạo là được, nếu thấy thiếu sau này
thì có thể bổ sung thêm - nhưng ban đầu thì cứ thế đã.
Bạn dùng một tờ bìa ly-non trong và cứng (mà thường dùng để làm bìa một tài
liệu hay gì đó ở trong văn phòng, nếu không có thì có thể sử dụng các loại có
tính chất tương tự: mềm, dễ uốn) cắt ra thành một đoạn - góc uốn nhớ không nhọn
sắc) để miết kem tản nhiệt đều thành một lớp thật mỏng trên lưng CPU. Việc miết
này có thể khiến bạn mất khoảng 10 phút hoặc hơn để có thể đảm bảo tạo ra một
lớp kem tản nhiệt mỏng, đều khắp bề mặt của phần tản nhiệt CPU.
Sau khi quết xong kem tản nhiệt vào lưng CPU bạn tiến hành áp phần tản nhiệt
vào chúng. Cách thức này tôi đã nêu ở phần phía trên như một sự suy đoán rằng
kỹ thuật ghép các bộ tản nhiệt nguyên bản với CPU.
Hình ảnh minh hoạ dưới đây sẽ thể hiện việc một CPU được gắn với tản nhiệt
đảm bảo yêu cầu thì sau khi tháo ra sẽ có dấu vết như thế nào. Hãy nhìn vào hai
hình dưới để có thể phân tích một chút về chúng. Ở đây ta nhận thấy dấu vết còn
lại là:
Ở hình này cũng thể hiện một
sự khác thường, bạn có nhận ra điều đó không? Nếu không thì bạn có thể nhìn
thấy tản nhiệt cầu bắc đã có gì đó khác thường. Đúng vậy, tôi gắn thêm một bộ
tản nhiệt cầu bắc khác từ một [You must be registered and logged in to see this link.] hư hỏng lên trên phần tản nhiệt của bo mạch chủ
này. Liên kết giữa chúng là băng dính hai mặt, điều này khiến cho tôi đã phải
bảo hiểm trong thời gian bạn đầu vì sự sử dụng băng dính hai mặt này có thể gây
ra trôi tuột phần tản nhiệt của chipset cầu bắc xuống phía dưới có thể gây chập
chạp mạch điện của bo mạch đồ hoạ - chính do đó mà các hình minh hoạ cho entry
"Vỏ máy tính" tôi chụp ảnh vào giai đoạn gắn kết này đã có một sự
khác thường trong bức ảnh minh hoạ.
Kiểm tra kết quả của sự gắn lại tản nhiệt CPU
Gắn xong tản nhiệt trở lại rồi thì bạn có cần kiểm tra chúng có đạt hiệu quả
hay không? Có chứ. Ít nhất mong muốn của chúng ta là chúng phải cải thiện hơn
trước - chứ không thể thực hiện kiểu "lợn lành thành lợn què" (hoặc
tệ hơn là "lợn què thành lợn chết ^_^).
Một bộ tản nhiệt tốt có nghĩa rằng chúng có thể tản nhanh nhiệt độ ra khỏi
CPU. Nếu như một phần mềm nào đó thông báo rằng nhiệt độ của CPU đang rất cao
(khoảng 60-70 độ) mà bạn sờ vào tản nhiệt của nó lại thấy mát? Có nghĩa rằng
hoặc là phần mềm đã báo nhiệt độ sai, hoặc là phần dẫn nhiệt từ CPU sang tản
nhiệt là không đảm bảo.
Phần tiếp xúc nhiệt độ để truyền nhiệt giữa CPU với bộ tản nhiệt nếu đảm bảo
sẽ làm cho nhiệt độ CPU nếu có tăng nhanh do xử lý những tiến trình nào đó thì
cũng trở lên nóng dần CPU (thể hện thông qua các phần mềm kiểm soát nhiệt độ),
khi tiến trình xử lý không còn nữa thì nhiệt độ CPU sẽ giảm xuống. Nếu như một
bộ tản nhiệt tốt cùng với sự tiếp xúc hoàn hảo giữa CPU và bộ tản nhiệt thì
nhiệt độ của CPU sẽ hạ nhanh xuống. Ngược lại điều này thì nhiệt độ sẽ giảm rất
chậm. Lợi dụng những lý thuyết này mà bạn có thể kiểm tra xem sự truyền nhiệt
giữa CPU và bộ tản nhiệt có đảm bảo tối ưu không. Sự suy luận này còn phụ thuộc
vào nhiều yếu tố: Thiết lập tốc độ quay quả quạt theo [You must be registered and logged in to see this link.], nhiệt độ môi trường, kiểu tản nhiệt và hiệu
suất của nó...
Tuy nhiên cách trên cũng mang nặng tính kinh nghiệm. Cách tốt nhất để kiểm
tra có lẽ rằng sau một vài tuần lại tháo chúng ra để xem vết tiếp xúc. Nếu như
bạn tự tin về các hành động của mình chuẩn mực thì cách này sẽ thực tế hơn so
với cách phán đoán, suy luận trên.
***
Dù sao thì qua entry này thì bạn cũng nên thực hiện việc kiểm tra lại tản
nhiệt giữa CPU và bộ tản nhiệt của nó sau một thời gian nhất định: Hoặc thời
điểm chúng ta nhận thấy CPU nóng hơn trước đây (so với lúc mới lắp) hoặc là sau
khoảng 6 tháng đến 1 năm. Kinh nghiệm này thì tôi mới phát hiện ra để có thể
viết entry này, tôi hi vọng nó giúp ích được cho bạn.
Entry này cũng đòi hỏi sự tỉ mẩn, có đôi chút khéo tay để thực hiện được
những điều trên. Nếu bạn không là người đủ "tiêu chuẩn" như vậy thì
chưa nên tự thực hiện những điều này - hãy nhờ một người nào đó làm giúp bạn.
CHÚ THÍCH
1^. Ở
HN mua AS5 chỗ nào ạ?, (trao đổi trên diễn đàn vOz): Tôi cũng mua AS5 ở chỗ
giới thiệu trên topic này, nhưng bây giờ thì cửa hàng hình như chuyển địa điểm
rồi thì phải.
2^. [url=http://forum.amtech.com.vn/showthread.php?s=8f2fc3a7dd7f628748a29ff6c74a05f4&t=11546]Hợp chất dẫn nhiệt AS5: làm sao g
Về tổng thể, một bộ PC bao gồm 2 phần chính là màn hình và bộ xửlý trung tâm CPU. Màn hình là nơi hiển thị kết quả xử lý và quá trình thao tác
với máy tính. Còn bộ xử lý trung tâm nằm trong một hộp kim loại (gọi là case),
bao gồm nhiều vi mạch điện tử, ổ lưu trữ, quạt gió... bên trong và các cổng
giao tiếp (để cắm các đầu dây, ổ nhớ rời...) ở bên ngoài.
Phần màn hình
- Màn hình: Hiện có 2 loại CRT và LCD với kích thước từ 14 inch trở lên. Màn
CRT loại cong có hại cho mắt vì các tia cathode phóng trực tiếp về phía trước;
màn CRT phẳng và LCD hạn chế tác hại hơn do các tia này bị phân tán. Nếu chỉ có
CRT cong, người dùng có thể mua thêm tấm kính chắn với giá chỉ 2-3 chục nghìn.
- Chuột: Đây là thiết bị ngoại vi dùng để thao tác trên màn hình máy tính. Hiện
có các loại chuột bi, chuột quang, chuột không dây có gắn Bluetooth với giá dao
động từ vài chục nghìn đến hơn một triệu đồng.
- Bàn phím: Đây cũng là thiết bị ngoại vi dùng để nhập dữ liệu. Bàn phím có
nhiều loại, từ loại thường giá chưa đến một trăm nghìn tới bàn phím không dây
hoặc loại có thiết kế đặc biệt giá hơn một triệu đồng.
Phần case
- Bộ vi xử lý: là trung tâm tính toán, xử lý dữ liệu của máy tính với hàng
triệu phép tính/giây. Gần đây, nhiều người nhắc đến sức mạnh của vi xử lý lõi
kép với 2 nhân trên một chip, giúp tốc độ tính toán nhanh hơn và do đó, giá cả
cũng đắt hơn.
- Bo mạch chủ (mainboard): là nơi để gắn các thiết bị như chip, card đồ họa,
card âm thanh, ổ cứng... Nó đóng vai trò là một "trung tâm điều
phối", giúp cho mọi thiết bị máy tính hoạt động nhịp nhàng và ổn định. Giá
cả của bo mạch chủ tùy biến theo số thiết bị đã được tích hợp sẵn (trong các
báo giá có từ "on-board").
- Ổ cứng: là nơi lưu trữ dữ liệu. Dung lượng ổ cứng càng lớn thì càng lưu được
nhiều dữ liệu và giúp cho máy chạy êm khi có nhiều không gian trống.
- RAM: bộ nhớ trong tạm thời là nơi lưu mọi hoạt động của các chương trình chạy
trên máy tính. Khi RAM càng lớn, các chương trình vận hành trơn tru và nhanh
hơn.
- Card đồ họa: là thiết bị xử lý hình ảnh, video. Khi card đồ họa mạnh, hình
ảnh hiển thị trên máy tính sẽ sắc nét và có nhiều hiệu ứng thật hơn. Những
người chơi game "nặng" và hay làm việc với đồ họa sẽ yêu cầu cầu cao
đối với thiết bị này. Chú ý một số mainboard đã tích hợp sẵn card đồ họa.
- Card âm thanh: là thiết bị xử lý âm thanh, giúp cho người dùng nghe được
tiếng trên máy tính. Một số mainboard cũng tích hợp sẵn card này.
- Card mạng: là thiết bị hỗ trợ nối mạng Internet hay mạng nội bộ. Có loại card
mạng tích hợp sẵn trên bo mạch chủ, có loại card mạng rời phải mua riêng.
- Ổ đa phương tiện: các loại ổ CD trước đây hiện đang bị DVD "qua
mặt" vì chúng có khả năng đọc cả CD lẫn DVD. Ngoài ra, nếu có nhu cầu,
người dùng có thể mua loại ổ DVD đọc-ghi DVD hay đọc DVD, ghi được CD.
- Ổ mềm: loại ổ lưu trữ này hiện đang "mất giá" vì bản thân đĩa mềm
lưu dữ liệu không nhiều và hay hỏng. Nếu có USB gắn ngoài, bạn không cần đến
loại ổ này.
- Quạt gió: là thiết bị nhỏ nhưng rất cần thiết để làm mát những bộ phận tạo
nhiệt trong quá trình hoạt động. Trục trặc ở quạt gió dễ làm thiết bị nóng quá
mức và hỏng hẳn. Nhiều hãng để chỗ gắn quạt gió ở khắp mọi nơi như chip, nguồn,
ổ cứng... Tuy nhiên, một quạt đường kính 120 mm ở case rộng rãi cũng có thể đảm
bảo an toàn cho máy tính. Xem thêm bài này.
- Nguồn điện: là nơi chuyển điện từ ngoài vào trong máy. Nguồn điện là thiết bị
quan trọng trong việc giữ cho điện áp ổn định, giúp các thiết bị trong case
được an toàn khi có sự cố. Nguồn điện có công suất lớn phù hợp với những máy
gắn nhiều thiết bị tiêu tốn điện năng như quạt làm mát bằng nước, ổ cứng có tốc
độ quay cao, ổ DVD nhiều chức năng...
Bạn cũng có thể mua thêm loa ngoài, webcam, ổ USB, ổ cứng ngoài... để phục vụ
nhu cầu giải trí và làm việc của mình. Chú ý khi tự chọn mua linh kiện lắp ráp,
người dùng cần xem chúng có tương thích với nhau hay không. Bạn có thể tìm
thông tin trên mạng về những dòng sản phẩm này để quyết định chính xác.
Chuẩn bị lắp ráp
- Dụng cụ cần dùng là một tô-vít 4 cạnh.
- Nơi để máy tính cần khô và thoáng, ít bụi bẩn. Bề mặt để máy tính cần phẳng
và vững chắc.
Lắp máy tính (2): Gắn linh kiện trên bo mạch chủ
Bo mạch (mainboard) là trung tâm kết nối và điều phối mọi hoạt động của các
thiết bị trong máy tính. Lắp ráp linh kiện vào bảng mạch này cần sự cẩn thận và
một số mẹo nhỏ.
Chú ý trước khi lắp
- Mặc dù bo mạch chủ đã được gắn ở vị trí cố định bên trong hộp máy, vị trí của
các card tích hợp sẵn và các loại ổ (cứng, mềm, CD) trong khoang có thể thay
đổi đến một giới hạn nào đó. Tuy nhiên, tốt hơn hết là đặt chúng cách xa nhau
vì dây cáp nối bị chùng một đoạn khá lớn. Để các thiết bị xa nhau cũng tạo
khoảng không gian thoáng đãng, tránh tương tác điện từ gây hại.
- Bo mạch chủ chứa các bộ phận nhạy cảm, dễ bị "đột quỵ" vì tĩnh điện.
Do đó, bảng mạch này cần được giữ trong trạng thái chống tĩnh điện nguyên vẹn
trước khi lắp ráp. Sản phẩm được bọc trong một bao nhựa đặc biệt, trên đó có
quét các vệt kim loại. Vì vậy, trước khi lắp linh kiện, không nên để bảng mạch
hở ra khỏi bao nhựa trong thời gian dài. Trong quá trình lắp ráp, bạn cần đeo
một vòng kim loại vào cổ tay có dây nối đất. Loại vòng này có bán ở các cửa
hàng tin học hoặc bạn tự chế bằng cách quấn một đoạn dây đồng nhiều lõi vào cổ
tay và nối tiếp đất. Đây cũng là yêu cầu khi lắp các loại card.
- Cần thao tác cẩn thận với các linh kiện. Nếu một vật như tô-vít rơi vào bo
mạch chủ, nó có thể làm hỏng những mạch điện nhỏ, khiến cả thiết bị này trở nên
vô dụng.
Quy trình lắp ráp
Bạn cần xác định xem case này có gắn đệm phủ hợp để đặt bảng mạch không. Miếng
đệm này có tác dụng tránh cho bo mạch chủ chạm vào bề mặt kim loại của case sau
khi lắp đặt, tránh chập mạch hoặc hỏng hóc khi máy tính bị va đập.
Bất kỳ case mới nào cũng có loại đệm bằng nhựa hay kim loại. Chúng có thể được
lắp sẵn vào case hoặc không.
- Đặt tấm vỏ máy rời trên mặt bàn và gắn bo mạch lên một cách nhẹ nhàng rồi
siết chặt đinh ốc.
- Nhẹ nhàng đưa vi xử lý vào khe ZIF (viết tắt của từ Zero Insertion Force),
không cần dùng sức. Nếu được đặt đúng, nó sẽ trôi vào khe. Chú ý chân răm số 1
phải được đặt chính xác. Nếu không thể đặt bản chip thăng bằng, chú ý không
được ấn. Khi lắp vi xử lý xong, khóa khe này bằng cái lẫy.
Các cửa hàng có bán chip đã gắn sẵn cùng quạt gió ngay trên bo mạch chủ. Nếu
muốn "tận hưởng" cảm giác của dân tự lắp máy, bạn có thể mua loại
chip rời. Tùy theo kiểu khe cắm slot (cắm đứng) hay socket (đặt nằm ngang) trên
các hệ máy khác nhau, việc lắp chip có khác nhau đôi chút.
Bôi một lớp keo IC mỏng (hoặc dán giấy dẫn nhiệt) lên đáy quạt chip. Vật liệu
này giúp hơi nóng trong quá trình vi xử lý được dẫn lên quạt gió. Sau khi bôi
keo, đặt quạt gió lên vi xử lý và khóa các lẫy tương ứng. Chú ý, cần làm sạch
bề mặt trước khi bôi keo, có thể dùng cồn. - Lắp RAM
Đặt bản RAM vào khe slot và nhấn xuống, hai miếng nhựa màu trắng hai bên sẽ tự
động "quặp" chặt khi thanh RAM vào khe vừa vặn. Trên bo mạch có chỗ
đặt vài thanh và dung lượng của chúng sẽ được cộng với nhau. Trong trường hợp
RAM hỏng, bạn chỉ cần nhấc ra khỏi khe và cắm lại RAM mới. Cách cắm SDRAM,
DDRAM, RDRAM... có đôi chút khác biệt.
Các kết nối từ bo mạch chủ
Các dây cáp để nối đến ổ và khe cắm bằng chân răm có vẻ loằng ngoằng khiến bạn
rối trí. Chú ý cắm chính xác để không làm hỏng các chân răm này. Chân số 1 ở
cáp nằm về phía vạch đỏ trên dây.
Tên cáp Kết nối với... Số chân răm
IDE Ổ cứng, CD-ROM 40
Floppy IDE Ổ mềm 34
Cáp nguồn Từ bộ nguồn SMPS đến bo mạch chủ 6x2 đối với dòng AT và 20 với ATX
Đèn báo Loa, Đèn báo ổ cứng, đèn báo nguồn, đèn khởi động lại. Khác nhau ở từng
kiểu.
Các cổng sau case PS/2, USB, LPT, COM 1, COM 2... Khác nhau ở từng kiểu.
Nối card Cáp tiếng ở CD-ROM... Khác nhau ở từng kiểu.
Ngoài ra, còn có các loại cáp khác như nguồn điện cho ổ cứng, ổ mềm, CD-ROM,
... không kết nối vào bo mạch chủ, nguồn điện cho quạt gió.
Cấu hình chân răm trên bo mạch chủ
Có nhiều vị trí để cắm cáp trên bo mạch chủ. Sau đây là danh sách:
Tên thiết bị/slot Số chân răm
LPT 26
COM 10
IDE 40
IDE Floppy 36
Lúc này, đặt bo mạch chủ vào case và vặn chặt các đinh ốc (một số loại dùng
chân nhựa).
Lắp máy tính (3): Cắm các loại ổ
Các ổ lưu trữ (cứng, mềm) và đa phương tiện đều dùng cáp dữ liệu IDE để kết nối
với bo mạch chủ. Một dây cáp có thể nối với 2 ổ cùng loại một lúc, tạo ra sự
tiện lợi cho người sử dụng.
Lắp ổ cứng
Ở phía mặt sau ổ cứng có 2 chỗ để cắm. Một là phần dành để cắm nguồn (có 4
chân), nằm về phía bên tay phải. Phần chân cắm dài hơn phái bên trái dùng để
cắm cáp dữ liệu.
Dây cáp IDE có 3 đầu cắm, 1 dành để cắm vào khe trên bo mạch chủ (gọi là IDE
0), 2 dành để nối vào ổ cứng. Khi chỉ dùng một ổ cứng duy nhất, người ta thường
dùng đầu cáp còn lại (IDE1).
Một đầu của cáp IDE được cắm vào khe slot trên bo mạch chủ.
Dây nguồn đã có một đầu cắm sẵn vào nguồn điện của máy tính, phần còn lại có 3
đầu, 2 đầu to dùng để cắm ổ cứng/ổ CD, 1 đầu nhỏ (cũng 4 chân) dành để cắm vào
ổ mềm.
Một dây nguồn có 3 đầu nối.
Cả hai dây này chỉ vừa ổ theo chiều duy nhất. Kinh nghiệm cắm đúng là viền màu
đỏ/xanh trên cáp dữ liệu IDE "úp mặt" về phía sợi dây màu đỏ của cáp
nguồn.
Viền màu đỏ trên cáp IDE quay về phía sợi dây màu đỏ trên cáp nguồn.
Khi muốn cắm 2 ổ cứng trên cùng 1 máy, bạn chú ý đến phần chân răm nằm giữa và
sơ đồ trên mặt ổ. Lúc này, bạn phải quy định ổ chính (master) và ổ phụ (slave)
theo sơ đồ này. Chân răm màu trắng sẽ được kéo ra khỏi chỗ để ban đầu của nhà
sản xuất và cắm vào vị trí đúng (ví dụ cắm vào vị trí số 2 để làm ổ master, số
3 để làm ổ slave). Sau đó, bạn sẽ phải thiết lập quy định này trong Bios.
Cuối cùng, đưa ổ cứng vào khoang và vít đinh chặt ở hai bên (thường là 4 đinh
ốc cho mỗi ổ).
Lắp ổ đa phương tiện
Ổ đĩa quang như CD hay DVD đọc/ghi đều được nối với bo mạch chủ bằng cáp IDE và
nguồn điện như ổ cứng.
Tuy nhiên, ở những máy chưa có ổ CD/DVD, bạn phải mua thêm dây cáp khi muốn lắp
thêm loại ổ này (cáp có giá vài nghìn đồng).
Phần chân răm quy định ổ chính/phụ nằm bên cạnh bộ chân cắm cáp IDE. Thường thì
sơ đồ cho chân răm này được in nổi hoặc dập chìm trên bề mặt ổ, tương ứng với
vị trí của chân cắm. M là viết tắt cho master, S là viết tắt cho slave.
Phần khe cắm 4 chân bên cạnh đó dành để nối cáp tín hiệu analog từ CD-ROM vào
card âm thanh. Nếu ổ đa phương tiện của bạn có hỗ trợ Digital Audio thì cắm cáp
vào khe tương ứng và nối đầu còn lại với card sound.
Gỡ bỏ miếng nhựa ở khoang trên thùng máy và đưa ổ CD vào khoang, vít đinh ốc
cẩn thận ở 2 bên. Khi đẩy ổ CD nhô ra phía trước, chú ý để ổ không bị lệch,
tránh tình trạng kẹt khay chứa đĩa.
Lắp máy tính (4): Cắm card và thiết bị ngoại vi
Nếu không muốn dùng bo mạch chủ tích hợp sẵn chip âm thanh, đồ họa..., bạn có
thể dùng card rời để dễ dàng nâng cấp về sau này. Cách lắp card và các thiết bị
ngoại vi cũng khá dễ dàng, chỉ cần người dùng biết khái niệm về chúng.
Cắm các loại card
Trong máy tính, người ta dùng các loại card như sound (nhập vào và cho ra dữ
liệu dạng âm thanh), video/graphics (nhập và xuất dữ liệu dạng hình ảnh),
network (dành cho việc nối mạng LAN/Internet...). Hiện nay nhiều mainboard đã
tích hợp sẵn các loại card này dưới dạng chip. Nếu muốn nâng cấp chúng về sau
này, người dùng có thể chọn loại bo mạch chủ chưa tích hợp và mua card rời.
Vị trí cắm của các thiết bị cần đến sự đồng bộ của bo mạch chủ và case. Ví dụ:
mainboard có khe cắm card mạng ở dưới cùng nhưng vỏ máy không có lỗ để đặt cổng
ở vị trí tương ứng sẽ khiến người dùng không thể cắm được dây mạng, ngoài cách
tự khoan lấy. Do đó, bạn cần tham khảo sơ đồ bo mạch chủ và case trước khi mua
hàng tự lắp.
Card âm thanh
Một loại card âm thanh với các đầu cắm.
Phần lớn các sản phẩm loại này được sản xuất từ năm 1999 đến nay đều tuân theo
chuẩn PC 99 của Microsoft. Theo đó, màu sắc của đầu cắm có ý nghĩa như sau:
Màu Chức năng
Hồng Cắm microphone dạng tín hiệu analog.
Xanh dương nhạt Cắm đầu line-in dạng analog (như ampli, đầu đĩa...)
Xanh lá cây Cho ra tín hiệu stereo (ở loa trước hoặc tai nghe)
Đen Cho ra tín hiệu ở loa sau.
Da cam Cho ra tín hiệu kỹ thuật số giao diện S/PDIF.
Ở các máy tính phổ thông thường chỉ có 2 đầu cắm màu hồng và xanh lá cây.
Tùy theo chân của card thuộc dạng nào, bạn cắm vào khe tương ứng. Có 3 loại
slot là AGP, PCI và ISA. AGP có màu nâu, PCI màu trắng và dài hơn AGP một chút,
còn ISA là slot đen và dài.
Slot AGP màu nâu.
Slot PCI màu trắng.
Slot ISA màu đen.
Chú ý phần đầu cắm (xanh, hồng...) hướng ra các lỗ nhỏ trên thân case. Cắm nhẹ
chân card vào khe và ấn xuống từ từ.
Card đồ họa (còn gọi là card hình hoặc card video)
Thiết bị này có chứa vi xử lý đồ họa GPU. Chip càng mạnh thì hình ảnh càng sắc
nét và có hiệu ứng chân thực hơn. Hiện nay, loại card dùng chân cắm AGP hay PCI
Express tỏ ra ưu thế hơn so với các loại khác.
Cắm card đồ họa vào khe AGP.
Khi đưa chân card vào khe, bạn cũng cần cắm nhẹ nhàng. Phần nối với dây màn
hình xoay ra lỗ tương ứng trên case. Chú ý, nếu muốn dùng 2 màn hình trên một
máy tính, trước đó, bạn có thể mua card đồ họa 2 đầu và case phù hợp .
Card mạng
Thiết bị này có khả năng hỗ trợ các kết nối LAN, Ethernet, Internet... Cách cắm
card mạng cũng tương tự như các loại khác.
Card USB
Ngoài phần chân cắm USB sẵn có trên mainboard, bạn có thể dùng khe PCI để đưa
thêm một loạt ổ USB vào máy tính, phục vụ nhu cầu của mình. Hiện nay có khá
nhiều card với 4, 5, 7 hay 10 ổ.
Một loại card USB 4 cổng.
Cắm các dây nối vào vỏ máy tính
Cắm dây nguồn
Thường thì bộ nguồn luôn được đặt ở vị trí trên cùng của case với cổng cho
nguồn điện và cho màn hình.
Dạng đầu dây này có 15 chân răm để cắm vào cổng của card đồ họa. Hai bên thành
của đầu dây có 2 ốc vít. Sau khi đưa chân răm cắm ngập vào cổng, bạn vặn 2 con
ốc này thật chặt theo chiều kim đồng hồ.
Cắm dây màn hình vào cổng của card đồ họa.
Cắm dây chuột và bàn phím
Cổng để nhận các thiết bị này được gọi là PS/2. Nếu mua đồng bộ, người dùng sẽ
thấy cổng và đầu dây có màu tương ứng với nhau để dễ nhận biết. Các đầu dây
được thiết kế theo dạng hình tròn với 6 chân răm (loại cổ có 5 chân). Tuy
nhiên, nếu dùng chuột và bàn phím kiểu giao diện USB, bạn phải cắm vào cổng
hình chữ nhật.
Cắm dây mạng
Đầu dây mạng thường được thiết kế dạng lẫy. Người dùng chỉ cần bấm ép khóa nhựa
xuống, đưa vào khe rồi thả tay ra.
Bộ cổng USB mở rộng
Khi cần dùng nhiều cổng USB như chuột, bàn phím, webcam, thiết bị lưu trữ, đầu
đọc thẻ nhớ, thiết bị xem truyền hình... mà không muốn cài card USB, bạn có thể
sử dụng loại này. Chỉ cần cắm dây nối vào một cổng USB sẵn có trên thân máy,
bạn có thể nối các thiết bị khác vào bộ cổng mở rộng.
Hướng dẫn cách thức tựlắp ráp máy vi tính của bạn
Đã sữ dụng máy tính lâu nay , các bạn có bao giờ
muốn : Tháo toàn bộ các linh kiện, thiết bị mainboarḍ̣̣, card mở
rộng, ổ đĩa ra khỏi hộp máy chính, muốn lắp ráp các linh kiện thiết
bị mới, tìm hiểu nguyên lý hoạt động cơ bản của CPU ... nếu chưa thì
bây giờ hay thử một lần rồi xem , bạn sẽ thấy thích ngay mà !
I : Tháo gở các linh kiện
́́́́+ mở nắp máy tính :
- tháo tất các ốc ở phía sau máy , kéo nắm đậy ra sau lưng mày một
ít để nó trượt ra khỏi các chốt khoá của hộp máy rộ̀i nhấc bổng nó
lên đối vớI loại nắp liền , nếu loại rời thì chỉ mở một bên ,
thường là bên trái .
+ tháo các card mở rộng
- thường thì các card này được cắm vuông góc vớI board mạch chính ,
tháo các cáp tín hiệu gắn vớI card nếu có , mở các ốc gắn card vớI
lưng máy , dùng hai tay lắc nhẹ từ đầu này đến đầu kia và nhấc bổng
nó lên ra khói các khe cắm slot .
+ tháo các cáp điện và cáp tín hIệu
-cáp điện , có một đầu gắn vào nguồn , đầu kia gắn vào các linh
kiện : ổ đĨa , cdrom ... gồm 4 dây , gắn vào mainboard thì gồm 12 dây,
vàng : 12V đỏ : 5V xanh:-12V đen: 0V
- cáp tín hiệu , là dây dẹp to màu trắng , một đầu được cắm vào
mainboard còn đầu kia được gắn vào linh kIện
- tháo chúng rất đơn gIản , một tay giữ linh kiện một tay nắm vào
đầu nối , kéo ra theo phương vuông góc , tránh lắc hoặc giật mạnh sẽ
làm hỏng các chốt cắm
+ tháo mainboard :
- mainboard thường được giữ cố định vào đáy hộp máy bởi những chốt
bằng plastIc , khoảng từ 5 đến 7 chốt , để cách điện với hộp máy
- gỡ các ốc vít giữ chặt mainboard vào máy , kéo trượt nó ra , và
nâng lên .
- trên mainboard có gắn chíp CPU và các thanh RAM. Đối với loại CPU socket ̣̣có
dạng một tấm dẹt , được gắn áp sát vào mainboard , ta gở khoá giữ quạt CPU ,
tháo cáp điện của quạt để lấy nó ra , bên cạch CPU có một cần sắt nhỏ , kéo cần
sắt lên và tháo CPU ra khỏi mainboard .Còn loại CPU slot A , cắm vuông góc vớI
mainboard , ta mở chốt khoá và lắc nhẹ để tháo nó ra .Thanh RAM cũng vậy ,mở
haI chốt khoá hai bên và nhổ nó lên . Trên mainboard còn có các dây điện nhỏ
nối các công tắc khởi động máy : power, reset , loa.. , nên đánh dấu chúng
trước khi tháo ra .
+ tháo bộ nguồn :
- đố́i vớI loại nguồn AT , đóng ngắt bằng công tắc , thường là không
tự động tắt khi bạn shutdown , trước khi tháo nó ta nên gở công tắc ra
trước , tháo hai ốc xoắn nhọn đầu giữ công tắc vào hộp máy , rồi
mới tháo nguồn .
- đối với loại nguồn ATX, đóng ngắt bằng khoá đIện tử , tự động tắt
máy khi bạn shutdown , ta tháo các ốc ở sau lưng máy bình thường
+ tháo các linh kiện còn lại :
- gồm các ổ đĨa , ổ cdrom , tháo vÍt và rút nó ra .
II Lắp ráp các linh kiện :
+ Lắp mainboard vào , gắn CPU và RAM vào maInboard , chú ý trên RAMvà CPU có
những dắc ứng với những gờ trên khe cắm , đừng cắm lộn dể dẫn đến cháy RAM ,CPU
hư mainboard .
+ các bước còn lại làm qui trình ngược lại lúc tháo ra . Lắp các ổ đĩa vào ,
lắp nguồn điện , lắp các card mở rộng , gắn các cáp điện và cáp tín hiệu. Chú ý
: cáp đIện chỉ cắm được một kiểu , dây đỏ của cáp điện giáp với đường màu đỏ
đánh dấu trên cáp tín hiệu , cắm lộn cáp điện sẽ làm hỏng thiết bị .
+ gắn các dây điện nối với công tắc khởi động , thường trên mainboard có ghi
chú các vị trí tương ứng với từng dây , chỉ có dây loa là khó nhận biết , có
tới bốn vị trí dành để cắm loa , đối với manboard AVI,CPU pentium là 1-4 , còn
lại là 1-3 (CPU cleron) .
+ đừng nên đóng nắp máy vội , hãy khởi động máy trước xem thử nó có hoạt động
hay không.
III Các lỗi thường gặp khi lắp ráp linh kiện :
+ khi bật máy , màn hình không hiển thị gì có thể là do :
- cáp tin hiệu , dây nguồn nối màn hình với CPU bị sút ,hoặc card màn hình cắm
bị lỏng ##> loa sẽ phát ra tIếng bíp liên tục với trường độ ngắn.
- RAM cắm vào khe cắm không khớp , không chặt ##-> loa sẽ phát ra tiếng bíp
ngắt quãng với trường độ dài.
+ các mã lỗi xuất hiện trên màn hình
- mã có số từ 100 cho bIết bảng mạch có vấn đề
VD: 150 chíp điều khiển bàn phím hay bàn phím bị hỏng
- mã có số từ 200 cho biết lỗi trong bộ nhớ
VD: 211 lỗi do bộ nhớ RAM
- mã có số từ 300 cho biết lỗi do bàn phím
VD:
- mã lỗi có số từ 600 cho biết có lỗI do ổ đĩa
VD: 602 hỏng đĩa mềm
- mã lỗi có số từ 700 cho biết lỗi liên quan đến bộ động xữ lý toán học
- mã lỗi có số từ 900 đến 1200 cho biết lỗi do cổng song song , nối tiếp
- mã lỗi có số 400 , 500, 2400 , 2500 cho biết lỗi do bộ đIều khIển vIdeo ,
đĩa..
tuỳ theo câu thông báo và số chỉ mã lỗi mà xữ lý chúng .
+ các thông báo lỗi dạng văn bản xuất hiện trên màn hình :
- " 128 not ok , Parity Disable " : lỗi do RAM có trục trặc , cũng có
thể do mainboard có vấn đề hoạc tốc độ RAM không tương thích với tốc độ của CPU
- " 8028 Gate - A20 Error " : lỗi do hỏng bàn phím , có thể do kẹt
phím , làm cho chip điều khiển bàn phím phát tín hiệu liên tục lên đường địa
chỉ 20 để đến bộ vi xữ lý , do đó bộ vi xữ lý phát ra thông báo lỗi .
- " Bad or MissIng Command Interpreter":lỗi do không tìm thấy tập tin
của HDH Command.com
- " Bad Partition Table " lỗi này xuất hiện khi cố gắng định dạng đĩa
cứng bằng lệnh format, do ổ cứng phân chia partition bằng lệnh fdisk không đúng
-" Driver error " lỗi do các thông số đĩa cứng không được khai báo
đúng trong CMOS
-" Cmos Battery Setup Low " lỗi do pin nuôI mạch đồng bộ của Cmos
hoặc jumper các chân xoá Cmos không đúng .
- " Cmo-s Checksum Failure " lỗi này cho biết dữ liệu của Cmos bị
hỏng xem lại pin nuôi mạch đồng bộ
-" Disk drive 0 seek FaIlure " lỗi do dây cáp tin hiệu của ổ đọc đĩa
bị lỗi hoặc là do mạch điều khiển đĩa bị lỗi
-" Disk boot faIlure " lỗi do đĩa khởi động trong ổ đĩa bị hư
-" Disk Read Failure - Strike F1 to retry boot " lỗi do đĩa hỏng hoặc
cắm nhằm cáp tín hiệu
-" FDD controller failure " lỗi do ổ đọc đĩa mềm , mạch điều khiển
đĩa mềm bị hỏng hoặc card I/O có chứa mạch điều khiển cắm không chắc trên
mainboard , nếu thấy đèn ổ mềm cháy sáng liên tục thì là do cắm lộn cáp tín hiệu
.
-" Hard disk failure " lỗi do đĩa bị hỏng, cáp điện và cáp tín hiệu
cắm sai , jumper chọn master hay slave không đúng
-" keyboard stuck key failure " hay "keyboard error " lỗi
do dây cắm bàn phím hỏng , kẹt phím .
IV. Làm quen với chương trình Setup của CMOS
(Complementary Metal Oxide Semiconducytor , bộ bán dẫn bổ sung)
CMOS chứa trong ROM_BIOS " Basic Input Output System " gắn trên
mainboard mạch , trong ROM_BOIS chứa các chương trình sơ cấp để hướng dãn các
hoạt động cơ bản của máy tính, đối với loại flashrom ta có thể dùng chương
trình flash***** thường có trên đĩa driver của mainboard để cập nhật lại , sữa
đổi các chương trình hệ thống của nhà sản xuất.
Đây là phần rất quan trọng đối với máy tính vì vậy bạn nên sao lưu nó ra đĩa
mềm dùng flash.e xe . Hiện nay có loại vỉrut rất nguy hIểm " CIH "
thường phá huỷ các chương trình sơ cấp trong ROM_BIOS , làm máy tính không hoạt
động được , khi kiểm tra để phán đoán nhầm là hỏng mainboard , có thể dùng dùng
flash.e xe để cập nhật lại ,cách làm hơi khó khăn đó bạn.
Vào chương trình Setup này bằng cách bấm phím Del lúc khởi động máy, bạn có thể
sữa đổi các thông số trong này, đó là các thông số về cấu hình của máy tính của
bạn, chúng được lưu trong CMOS_RAM. Trong này có rất nhiều mục không thể nói ra
đây hết được, bạn có thể dùng tài liệu dành cho mainboard của bạn do nhà sản
xuất cung cấp để tìm hiểu nó , rất thú vị.
Chú ý : Những thay đổi của bạn trong này có thể làm cho máy tính không hoạt
động, nên cẩn thận, nhưng cũng đừng quá sợ hãi nếu gặp chuyện đó, bạn có thể
khắc phục bằng cách tháo pin gắn trên mainboard hoặc tháo jumper xoá CMOS trên
mainboard, khởi động máy, vào lại chương trình này chọn dòng Load Setup Defaul,
chọn dòng IDE HDD auto detection để cập nhập các thông số của ổ đĩa, chọn dòng
Save & Exit Setup , lắp pin vào lại là xong .
Thứ năm, ngày 28 tháng tám năm 2008
Lưu
ý khi gắn bộ tản nhiệt CPU nguyên bản
Quả thật là lâu rồi không dùng đến cái máy tính để bàn bởi gần đây chuyển
sang dùng laptop cho gọn nhẹ, tiết kiệm điện và cơ động hơn trong công việc
cũng như ở nhà. Tuần vừa rồi nhân dịp mất điện và rỗi rãi một chút nên cũng nhớ
lại rằng lâu không vệ sinh bên trong thùng máy. Chẳng ngờ khi tháo một số chi
tiết, thiết bị ra thì gặp sự bực mình hết cỡ, và cũng nhận ra cái sự ngố của
một người tự coi là hiểu biết tí ti về phần cứng máy tính. Phải chụp ảnh minh
hoạ và viết ngay một entry để mọi người lấy làm kinh nghiệm đối với phần cứng
máy tính.
Xin lưu ý lại rằng entry này chỉ nói đến bộ tản nhiệt của CPU nguyên bản
(quen gọi là hàng BOX), chúng không nói đến các bộ tản nhiệt bán lẻ (hoặc theo
hàng loại TRAY) hoặc các loại tản nhiệt được sản xuất riêng với chất lượng cao.
LÂU KHÔNG MỞ THÙNG MÁY, BỤI QUÁ
Nếu bạn chưa bao giờ chú ý đến cái máy tính của bạn thì đến một lúc nào đó
nó sự cố, lỗi gì đó, rồi mở ra sẽ nhận thấy bên trong của nó thì bụi vô cùng.
Bạn có thể nói rằng máy đặt trong phòng điều hoà, thường xuyên đóng cửa - nhưng
nó vẫn bị bụi như thường - bởi vì trong không khí thì luôn luôn tồn tại lơ lửng
những hạt bụi nhỏ.
Tôi đã dỡ cái máy của tôi ra thì thấy rằng tất cả các bộ phận được phủ một
lớp bụi. Khiếp! Không tưởng tượng được, mới có khoảng sáu tháng không mở nó ra
chọc ngoáy gì mà đã bụi đến như vậy.
Đây, hình này bạn xem, phần bên dưới: Bao gồm một bo mạch đồ hoạ và một bo
mạch âm thanh thôi, đã nhận thấy nó bụi như thế nào rồi.
| [You must be registered and logged in to see this link.] |
| Bo mạch đồ hoạ và bo mạch âm thanh, phần dưới cùng của vỏ máy tính bị phủ một lớp bụi ; Ảnh: Tr Minh Linh. |
Ngước nhìn lên phía trên nó một chút: Ôi giời, cũng chẳng kém. Bụi kinh!
Bụi bặm trong thùng máy (vỏ máy tính) rất nguy
hại cho quá trình làm việc của máy tính, chúng có thể gây các tác hại sau:
- Làm
giảm hiệu suất tản nhiệt: Đây là tác hại lớn nhất. - Tích
tụ lâu ngày, gặp thời tiết ẩm ướt có thể trở thành tác nhân gây dẫn điện,
nhiễu các bus và các trường hợp khác nghiêm trọng hơn: Hư hỏng do chập
điện giữa các bộ phận. - Làm
kẹt các cơ cấu chuyển động được như quạt, các cơ cấu quay của ổ đĩa quang,
ổ đĩa mềm...(riêng [You must be registered and logged in to see this link.] thì chúng kín khít nên không ngại vấn đề
này. - Hấp
dẫn côn trùng thâm nhập (nếu chúng tè vào đó là mệt)
Chính vì những điều này mà các vỏ máy tính có
chất lượng tốt đều có các phần lọc bụi ở đầu vào phía trước. Trong thời gian
trước đây - khi mà các máy tính còn hiếm ở Việt Nam thì một chiếc máy tính cá
nhân theo chuẩn IBM có thể có yêu cầu đặt trong phòng kín, có điều hoà (đảm bảo
về nhiệt độ phù hợp với nơi sản xuất - chưa được nhiệt đới hoá sản phẩm do thời
điểm đó thường nhập khẩu nguyên chiếc từ Hoa Kỳ).
| [You must be registered and logged in to see this link.] |
| Ảnh: Tản nhiệt của CPU còn bụi hơn Ảnh: Tr Minh Linh |
Hình trên vẫn chưa đủ minh hoạ cho sự kinh hoàng về lớp bụi ở phần tản nhiệt
của CPU. Tôi cảm tưởng rằng bụi bặm đã dính vào các khe hở của tản nhiệt khiến
cho nó bị bít và giảm khoảng 50% khả năng thông gió của nó.
| [You must be registered and logged in to see this link.] |
| Tản nhiệt CPU (box) bị bám bụi; Ảnh: Tr MinhLinh |
Đây là một bộ tản nhiệt bán kèm theo CPU hàng box của Intel. Nó là một tản
nhiệt chuẩn đã được Intel đặt hàng của một hãng nào đó (thường là Sanyo) rồi
gắn nhãn Intel để có thể đóng gói vào cùng một hộp với CPU để bán cho người sử
dụng cuối cùng. Quạt này khác với các loại hàng TRAY mà giá của bộ CPU+quạt
thường giảm hơn khoảng vài USD. Bạn nên chọn hàng box để đảm bảo hơn về chất
lượng, đừng tiếc vài USD mà có thể có các rủi ro về sau này.
Chính vì có nhiều bụi nên tôi đành phải tháo cả cụm tả nhiệt ra khỏi CPU để
có thể vệ sinh tốt hơn. Tôi nghĩ rằng việc vệ sinh trực tiếp chúng mà không
tháo ra sẽ không thể đảm bảo sạch sẽ được.
Việc tháo các bộ tản nhiệt của CPU ra khỏi [You must be registered and logged in to see this link.] không phải là một điều khó khăn đối với mọi
người, nhưng có lẽ rằng nó cũng chưa đến mức đơn giản để ai cũng làm được như
việc tháo một thanh RAM. Bạn cần chú ý đến một số điều sau:
Mỗi tản nhiệt cho CPU đều có các phương thức gắn
riêng sao cho chũng có thể được bám chắc vào [You must be registered and logged in to see this link.] với tư thế tạo một áp lực vừa phải xuống lưng
CPU. Nếu muốn tháo chúng cần hiểu được nguyên lý gắn kết bộ tản nhiệt của CPU
với [You must be registered and logged in to see this link.] như thế nào để có phương thức tháo chúng. Bạn
không nên cố gắng dùng lực mạnh để tháo bỏ chúng.
Ví dụ như một bộ tản nhiệt nguyên bản của CPU
hãng Intel theo mỗi CPU dùng đế cắm 775 chân của các dòng CPU của Intel thì
thường được định vị với [You must be registered and logged in to see this link.] bằng 4 vị trí đối xứng (bốn lỗ này là yêu cầu
bắt buộc trên [You must be registered and logged in to see this link.]). Với một bộ tản nhiệt nguyên bản thì cách gắn
chúng với [You must be registered and logged in to see this link.] là lựa tản nhiệt với các phần định vị vào đúng
vị trí, rồi giữ chặt ở điểm giữa của quạt, đồng thời tay phải ấn chốt chẻ xuống
theo các vị trí lần lượt đối xứng nhau qua tâm của quạt. Bạn hãy nhớ cách này
để chỉ một lát nữa là cần thiết phải sử dụng chúng cho việc lắp đặt lại tản
nhiệt của CPU sau khi tháo chúng ra.
Đối với loại tản nhiệt của socket cũ hơn một chút
của Intel là Socket 478 thì chúng lại có một cách định vị khác: hầu như các bo
mạch chủ loại này đều gắn sẵn một khung vuông bằng nhựa để phần tản nhiệt có
thể nằm lọt trong khung đó. Công dụng chính của khung có vẻ như dùng để phần
tản nhiệt có thể móc định vị vào nó bằng bốn lẫy đối xứng.
Để có thể vệ sinh tốt toàn bộ khối tản nhiệt CPU nguyên bản thì tôi phải
tách riêng phần quạt và phần khối tản nhiệt nhôm-đồng ra khỏi nhau. Hành động
này rất đơn giản bởi vì phần quạt được gắn vào phần khối kim loại bằng hai nẫy
đối xứng băng nhựa (hai nẫy còn lại chỉ định vị đúng vị trí mà không có vấu
ngoàm vào). Bạn có thể nhìn thấy hình ảnh phía dưới đây:
| [You must be registered and logged in to see this link.] |
| Tháo riêng phần quạt và phần tản nhiệt ra để vệ sinh từng bộ phận; ảnh Tr Minh Linh |
Và, khi tháo ra thì tôi đã gặp ... sự thật phũ phàng đến ... bực mình. Có lẽ
phải viết riêng ra một mục để những người hay mày mò với phần cứng máy tính
(hoặc có thể hiểu biết đôi chút) có thể tự kiểm tra và đề phòng với CPU của
mình được tốt hơn.
CHÚ Ý ĐẾN VIỆC GẮN CPU VỚI TẢN NHIỆT
Kỹ thuật viên lắp ráp PC đã không cẩn thận
Tôi đã nhìn thấy dấu vết của kem tản nhiệt còn lại của bộ tản nhiệt CPU
chuẩn và lưng của CPU, chúng bị mất cân đối, có các phần khuyết ở vị trí quan
trọng và rõ ràng rằng không đồng đều.
Để hiểu được rằng tại sao lại như thế thì trên các bộ tản nhiệt của CPU
(hàng box) có thể có các hình thức gắn sẵn kem tản nhiệt trên nó, để đảm bảo
tính đồng đều thì các phần kem tản nhiệt này thường được chia thành ba vệt có
hình dạng gần tương tự như hình tôi chụp lại ở dưới: Có nghĩa là chúng giống
như ba lát cắt. Mục đích của điều này có lẽ rằng nhằm cho khi lắp ghép tản
nhiệt với CPU thì chúng tự bè ra và lấp đầy vào các đoạn rỗng không chứa kem
tản nhiệt.
Nguyên lý của kem tản nhiệt là không quá ít để bị thiếu hụt, tạo khe, bọt
khí, nhưng cũng không quá nhiều để có thể tạo ra một lớp cách ly dày giữa lưng
CPU và bộ tản nhiệt bởi điều này làm hạn chế sự truyền nhiệt giữa chúng.
Một sự truyền nhiệt có lẽ rằng lý tưởng nhất là
áp trực tiếp hai mặt cực phẳng, bóng với nhau mà có thể không cần đến các loại
kem tản nhiệt giữa hai mặt phẳng đó. Chính điều này đã khiến cho các [You must be registered and logged in to see this link.] đã mất rất nhiều công sức để mài bóng phần tiếp
giáp tản nhiệt và thậm chí là mài cả lưng CPU để tạo ra một mặt phẳng và ít có
các lỗ rỗng trên bề mặt.
Việc mài bóng phần ghép giữa tản nhiệt và CPU
được thực hiện dần từ giấy giáp cỡ thô nhất, dần đến loại mịn hơn và cuối cùng
là loại rất mịn (cỡ nhám 00) rồi đến loại vải mịn. Mặt càng bóng (đến nỗi dùng
soi gương được) thì càng hạn chế các điểm chứa không khí khi áp sát các mặt với
nhau[6].
Kem tản nhiệt trong lúc này chỉ đóng vai trò làm
kín các vị trí có thể chứa không khí giữa mặt bóng của bộ tản nhiệt đối với
lưng CPU mà thôi, do đó chúng chỉ cần một lớp đủ mỏng để lấp đầy bọt khí hoặc
sự vênh nhau khi định vị bộ tản nhiệt đối với [You must be registered and logged in to see this link.], sự giãn nở và cong vênh của [You must be registered and logged in to see this link.] trong quá trình lắp ghép chúng với [You must be registered and logged in to see this link.] và khi làm việc.
Các loại kem tản nhiệt có chất lượng kém sẽ
truyền nhiệt kém, làm giảm khả năng truyền nhiệt từ CPU đến bộ tản nhiệt, do đó
luôn hạn chế độ dày của lớp kem tản nhiệt.
Trên lý thuyết thì việc ghép một bộ tản nhiệt chuẩn theo hãng với CPU của
hãng đó được thực hiện theo đúng kỹ thuật, nhưng kỹ thuật viên của cửa hàng bán
linh kiện máy tính mà tôi mua đồng bộ các linh kiện đã lắp ráp chúng lại với
nhau không đúng theo yêu cầu kỹ thuật - hoặc một lý do khác nữa.
Tôi nghĩ rằng phương pháp ghép CPU với tản nhiệt đúng kỹ thuật sẽ theo các
bước như sau:
- Làm sạch bụi (nếu có)
- Kiểm tra trạng thái kem tản
nhiệt được bôi sẵn trên bộ tản nhiệt đi kèm theo hộp (BOX): Nếu thấy bị
khô thì phải lau sạch để sử dụng kem tản nhiệt khác. - Gắn CPU vào socket
- Định vị tản nhiệt vào [You must be registered and logged in to see this link.] theo đúng phương pháp để đảm bảo phần bôi
kem tản nhiệt được ép đều và phè ra lấp đầy diện tích của bộ tản nhiệt.
Phần "lý do khác nữa" đã nói ở trên là sự khô hoặc biến chất của
kem tản nhiệt thì tôi nghĩ rằng sẽ không xảy ra đối với riêng trường hợp bộ máy
tính của tôi, bởi vì trong thời điểm đó thì CPU tôi mua là loại vừa mới ra đời,
do đó thời gian lưu kho chỉ trong khoảng dưới một tháng.
Đó là điều mà tôi cảm thấy bực bội khi viết ngay ở những dòng đầu tiên của
entry này. Quả thực là xét kỹ ra thì hành động lắp ghép một số linh kiện với
nhau theo chế độ mua rời chỉ là một sự "khuyến mại" của của hàng bán
thiết bị, nhưng chính vì có một đội ngũ kỹ thuật chuyên việc này thì họ phải
đảm bảo thực hiện đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Thôi đành tự mình trách
mình vì đã không kiểm tra lại chúng và đã quá tin tưởng vào sự lắp ráp miễn phí
vậy.
| [You must be registered and logged in to see this link.] |
| Dấu vết kem tản nhiệt nguyên bản trên tản nhiệt và trên CPU; Ảnh: Tr Minh Linh |
Lắp ghép lại CPU với tản nhiệt
Nó đã thế rồi thì cần làm thế nào? Phải khắc phục nó thôi bởi vì khi bạn gỡ
một bộ tản nhiệt ra khỏi CPU thì có nghĩa rằng bạn cũng phải thay lại kem tản
nhiệt cho nó. Thông thường thì sau mộtt thời gian làm việc, đa số các loại kem
tản nhiệt đều bị thoái hoá, khô cứng, giảm hiệu suất tản nhiệt bởi luôn phải
làm việc nhiệt độ cao của CPU toả ra.
Nếu bạn không có loại kem tản nhiệt thì sao nhỉ? Thật nguyhiểm, bạn không thể lấy bất kỳ loại kem nào ra để thay thế được chúng, bởi vì
các loại kem khác không có chức năng tản nhiệt (ví dụ kem đánh răng, kem thoa
mặt...) thì lại không có tác dụng tản nhiệt đâu. Và do vậy thì cho dù bạn đang
đọc những dòng này và chột dạ rằng không hiểu vấn đề trên CPU của mình đang như
thế nào, nhưng chưa mua được kem tản nhiệt thì hãy chờ thêm cho đến khi bạn
đang có loại kem đó. Hãy coi như chưa đọc entry này.
Tôi đề cử bạn sử dụng loại kem tản nhiệt mà ...
tôi đang sử dụng (^_^). Quả thực là tôi đang sử dụng một loại khá được ưa
chuộng trong giới overcloker trong thời gian trước đây (còn bây giờ thì tôi
không biết có loại nào mới hơn và tốt hơn không ở Việt Nam) là loại "Arctic
Silver 5", thường được gọi tắt là AS5[1][2][3][5]. Thật
thú vị là khi mua vào vài năm trước thì tôi định rằng mua vài tuýp, nhưng được
khuyên rằng chỉ cần một tuýp cũng đủ dùng thoải mái rồi nên đành mua một - và
đúng là dùng mãi vẫn chưa hết bởi vì mỗi lần chỉ dùng có một chút mà thôi.
Có thể tại một số cửa hàng sửa chữa đồ điện tử
cũng có thể có nhiều các loại kem tản nhiệt cho các linh kiện điện tử, chúng
tạm thời thì vẫn sử dụng được, nhưng có vẻ về lâu dài thì chúng không được chất
lượng tốt như các loại kem tản nhiệt chuyên dụng được dân [You must be registered and logged in to see this link.] chuyên dùng. Tôi nhận thấy một số loại kem tản
nhiệt này có kích thước hạt có vẻ lớn hơn so với các loại kem tản nhiệt chuyên
dụng cho máy tính (do đó có thể gây ra các phần tiếp giáp không được mỏng hẹp
đến giới hạn mong muốn.
Nhân đây tôi cũng giới thiệu một số dụng cụ, và
những món đồ cần thiết cho bạn bảo dưỡng máy tính của bạn như hình dưới đây:
| [You must be registered and logged in to see this link.] |
| Một số dụng cụ sử dụng cho vệ sinh PC và hình dáng loại kem hay keo tản nhiệt cần thiết. Ảnh Tr Minh Linh |
Trong hình này bạn cần phân biệt ba loại kem, keo
và giấy dán tản nhiệt. Keo thì có dạng tuýp như hình minh hoạ, kem tản nhiệt
thường sản xuất dưới dạng tuýp kiểu xy lanh bơm ra, còn giấy dán dẫn nhiệt thì
có dạng giống như giấy dán hai mặt như hình.
Bạn nên trang bị cho một mình một quả bóng bơm
bởi dùng nó thổi bụi rất tốt. Tôi đã mua nó ở một trong số các cửa hàng bán
dụng cụ y tế ở phố Phương Mai (Hà Nội). Hồi mua quả này khá vất vả: Ban đầu thì
đi hỏi lung tung ở Chợ Hoà Bình (chợ Trời) người ta không biết ở đâu bán, sau
mới có người cho biết quả bóng thổi bụi này là một bộ phận của cái đo thử huyết
áp y tế, vậy là đến phố đó mua thôi
Làm sạch tản nhiệt, CPU
Bạn đã nhìn thấy dấu viết của phần tản nhiệt cũ bị khô? Bây giờ là lúc cần
loại bỏ chúng để chuẩn bị thay bằng lớp kem tản nhiệt mới hơn. Phần này thì
không có gì là khó khăn cả, bạn chỉ cần dùng tay miết hết các miếng khô (hoặc
hơi khô) tản nhiệt cũ đi.
Tuy dễ dàng nhưng làm sạch phần tản nhiệt và phần lưng CPU cũng có một số
lưu ý sau:
- Không làm xước bề mặt của
tấm tản nhiệt nguyên bản. - Không làm xước bề mặt phần
tản nhiệt của CPU. Cả hai phần này thì bạn không nên sử dụng các loại giấy
ráp (giấy nhám) thô, các loại vải thô mà có chứa sẵn bụi bặm có thể lưu
chứa các hạt cát sắc nhọn - tốt nhất là dùng vải cotton mềm, sạch. - Lưu ý khi cầm vào CPU bởi
một số loại CPU 775 chân sử dụng các điểm tiếp xúc chứ không phải chân cắm
như các loại CPU trước đó nên có khả năng sẽ bị dính bẩn vào vị trí tiếp
xúc của chúng. - Sau khi làm sạch thì cả hai
bề mặt của bộ tản nhiệt và CPU cần phải khô ráo để chuẩn bị cho các bước
tiếp theo.
Ở một cách chuyên nghiệp hơn thì đối với dân overclocker có thể dùng đến các
loại dung dịch làm sạch bề mặt các bộ tản nhiệt và CPU, tuy nhiên rằng những
thứ này quá xa xỉ ở Việt Nam nên có lẽ chúng ít được nhắc tới[4]. Tôi có một ý tưởng rằng sử dụng cồn để làm
sạch các bề mặt và lợi dụng đặc tính dễ bay hơi của chúng để tự làm khô, tuy
nhiên sử dụng cồn có thể làm hư hại đến các khung tản nhiệt bằng nhựa nên cách
này ... mới chỉ nghĩ vậy chứ chưa dám thực hiện bao giờ.
Phết kem tản nhiệt lên CPU
Bây giờ bạn nên phết kem tản nhiệt lên lưng của CPU. Một việc khá đơn giản
để thực hiện việc bôi phết kem tản nhiệt này là định vị CPU cố định: bạn có thể
có nhiều hình thức định vị CPU như sau:
- CPU được đặt trong miếng đế
nhựa gắn kèm khi bán: Cách thức này có ưu điểm nhất, nhưng cũng cần chú ý
đến việc dùng tay định vị CPU để chúng bớt xê dịch. Đa số người sử dụng
lại vất miếng nhựa đi mà không giữ lại để thực hiện. - CPU được đặt luôn trong
socket của [You must be registered and logged in to see this link.]: Cách thức này đảm bảo cho bề mặt tiếp xúc
của CPU được bảo vệ tốt, không bị tiếp xúc trực tiếp với các bề mặt khác
hoặc do tay người. Chúng có nhược điểm là khó quan sát, điều chỉnh mức độ
và thao tác. Một mặt khác nếu thực hiện không tốt có thể gây bắn các kem
tản nhiệt sang các vị trí linh kiện xung quanh. - Cầm tay để phết: Không nên
thực hiện cách này bởi vì tay mỗi người đều có thể bao gồm: mồ hôi, bụi
bẩn, dầu mỡ...khiến cho chúng bị bám dính vào phần tiếp xúc của CPU và do
đó thì có thể gây ra sự tiếp xúc kém, trục trặc xảy ra về sau này.
Bạn thấy không, đây là một điều đơn giản khiến nhiều người có thể bỏ qua
chúng, và cũng chính do sự bỏ qua này nên mới tạo ra sự khác biệt giữa một máy
tính tự lắp và một máy tính được lắp ráp theo dây chuyền chuyên nghiệp (tất
nhiên đây là những yếu tố nhỏ thôi, còn rất nhiều điều khác nữa).
Sau khi định vị CPU cố định rồi thì bắt đầu bôi kem tản nhiệt vào lưng CPU.
Bạn mở nắp của tuýp kem tản nhiệt, ấn xy lanh để có thể nó phùi bỏ đi một
chút kem ban đầu (đây là vị trí có thể tiếp xúc với không khí nên chất lượng có
thể bị xuống cấp), rồi chấm vào khoảng 5 điểm trên lưng CPU: Một điểm ở giữa,
bốn điểm xung quanh gần các điểm đó. Lượng kem tản nhiệt khi chấm này phải nhỏ
thôi, mỗi điểm chừng khoảng bằng một hạt gạo là được, nếu thấy thiếu sau này
thì có thể bổ sung thêm - nhưng ban đầu thì cứ thế đã.
Bạn dùng một tờ bìa ly-non trong và cứng (mà thường dùng để làm bìa một tài
liệu hay gì đó ở trong văn phòng, nếu không có thì có thể sử dụng các loại có
tính chất tương tự: mềm, dễ uốn) cắt ra thành một đoạn - góc uốn nhớ không nhọn
sắc) để miết kem tản nhiệt đều thành một lớp thật mỏng trên lưng CPU. Việc miết
này có thể khiến bạn mất khoảng 10 phút hoặc hơn để có thể đảm bảo tạo ra một
lớp kem tản nhiệt mỏng, đều khắp bề mặt của phần tản nhiệt CPU.
| [You must be registered and logged in to see this link.] |
| Hình: Bôi kem tản nhiệt và phết đều lên lưng CPU; Ảnh: Tr Minh Linh (hơi bị rung hình vì chụp bằng một tay) |
Sau khi quết xong kem tản nhiệt vào lưng CPU bạn tiến hành áp phần tản nhiệt
vào chúng. Cách thức này tôi đã nêu ở phần phía trên như một sự suy đoán rằng
kỹ thuật ghép các bộ tản nhiệt nguyên bản với CPU.
Hình ảnh minh hoạ dưới đây sẽ thể hiện việc một CPU được gắn với tản nhiệt
đảm bảo yêu cầu thì sau khi tháo ra sẽ có dấu vết như thế nào. Hãy nhìn vào hai
hình dưới để có thể phân tích một chút về chúng. Ở đây ta nhận thấy dấu vết còn
lại là:
- Phần kem tản nhiệt không
quá dày: Dễ nhận thấy ở cả hai phần: Phần lưng CPU chỉ có một lớp mỏng, và
phần dính lại trên tản nhiệt cũng rất mỏng. - Kem tản nhiệt được trải đều
trên khắp bề mặt của cụm tản nhiệt (phần diện tích nào bé hơn thì phải phủ
kín toán bộ bề mặt đó.
Ở hình này cũng thể hiện một
sự khác thường, bạn có nhận ra điều đó không? Nếu không thì bạn có thể nhìn
thấy tản nhiệt cầu bắc đã có gì đó khác thường. Đúng vậy, tôi gắn thêm một bộ
tản nhiệt cầu bắc khác từ một [You must be registered and logged in to see this link.] hư hỏng lên trên phần tản nhiệt của bo mạch chủ
này. Liên kết giữa chúng là băng dính hai mặt, điều này khiến cho tôi đã phải
bảo hiểm trong thời gian bạn đầu vì sự sử dụng băng dính hai mặt này có thể gây
ra trôi tuột phần tản nhiệt của chipset cầu bắc xuống phía dưới có thể gây chập
chạp mạch điện của bo mạch đồ hoạ - chính do đó mà các hình minh hoạ cho entry
"Vỏ máy tính" tôi chụp ảnh vào giai đoạn gắn kết này đã có một sự
khác thường trong bức ảnh minh hoạ.
 |
| Dấu vết kem tản nhiệt trên bộ tản nhiệt của CPU nguyên bản và trên lưng CPU; Ảnh: sưu tầm từ: [You must be registered and logged in to see this link.]. |
Kiểm tra kết quả của sự gắn lại tản nhiệt CPU
Gắn xong tản nhiệt trở lại rồi thì bạn có cần kiểm tra chúng có đạt hiệu quả
hay không? Có chứ. Ít nhất mong muốn của chúng ta là chúng phải cải thiện hơn
trước - chứ không thể thực hiện kiểu "lợn lành thành lợn què" (hoặc
tệ hơn là "lợn què thành lợn chết ^_^).
Một bộ tản nhiệt tốt có nghĩa rằng chúng có thể tản nhanh nhiệt độ ra khỏi
CPU. Nếu như một phần mềm nào đó thông báo rằng nhiệt độ của CPU đang rất cao
(khoảng 60-70 độ) mà bạn sờ vào tản nhiệt của nó lại thấy mát? Có nghĩa rằng
hoặc là phần mềm đã báo nhiệt độ sai, hoặc là phần dẫn nhiệt từ CPU sang tản
nhiệt là không đảm bảo.
Phần tiếp xúc nhiệt độ để truyền nhiệt giữa CPU với bộ tản nhiệt nếu đảm bảo
sẽ làm cho nhiệt độ CPU nếu có tăng nhanh do xử lý những tiến trình nào đó thì
cũng trở lên nóng dần CPU (thể hện thông qua các phần mềm kiểm soát nhiệt độ),
khi tiến trình xử lý không còn nữa thì nhiệt độ CPU sẽ giảm xuống. Nếu như một
bộ tản nhiệt tốt cùng với sự tiếp xúc hoàn hảo giữa CPU và bộ tản nhiệt thì
nhiệt độ của CPU sẽ hạ nhanh xuống. Ngược lại điều này thì nhiệt độ sẽ giảm rất
chậm. Lợi dụng những lý thuyết này mà bạn có thể kiểm tra xem sự truyền nhiệt
giữa CPU và bộ tản nhiệt có đảm bảo tối ưu không. Sự suy luận này còn phụ thuộc
vào nhiều yếu tố: Thiết lập tốc độ quay quả quạt theo [You must be registered and logged in to see this link.], nhiệt độ môi trường, kiểu tản nhiệt và hiệu
suất của nó...
Tuy nhiên cách trên cũng mang nặng tính kinh nghiệm. Cách tốt nhất để kiểm
tra có lẽ rằng sau một vài tuần lại tháo chúng ra để xem vết tiếp xúc. Nếu như
bạn tự tin về các hành động của mình chuẩn mực thì cách này sẽ thực tế hơn so
với cách phán đoán, suy luận trên.
***
Dù sao thì qua entry này thì bạn cũng nên thực hiện việc kiểm tra lại tản
nhiệt giữa CPU và bộ tản nhiệt của nó sau một thời gian nhất định: Hoặc thời
điểm chúng ta nhận thấy CPU nóng hơn trước đây (so với lúc mới lắp) hoặc là sau
khoảng 6 tháng đến 1 năm. Kinh nghiệm này thì tôi mới phát hiện ra để có thể
viết entry này, tôi hi vọng nó giúp ích được cho bạn.
Entry này cũng đòi hỏi sự tỉ mẩn, có đôi chút khéo tay để thực hiện được
những điều trên. Nếu bạn không là người đủ "tiêu chuẩn" như vậy thì
chưa nên tự thực hiện những điều này - hãy nhờ một người nào đó làm giúp bạn.
CHÚ THÍCH
1^. Ở
HN mua AS5 chỗ nào ạ?, (trao đổi trên diễn đàn vOz): Tôi cũng mua AS5 ở chỗ
giới thiệu trên topic này, nhưng bây giờ thì cửa hàng hình như chuyển địa điểm
rồi thì phải.
2^. [url=http://forum.amtech.com.vn/showthread.php?s=8f2fc3a7dd7f628748a29ff6c74a05f4&t=11546]Hợp chất dẫn nhiệt AS5: làm sao g
